در این مطلب به موضوع حقوق زن در طلاق از طرف مرد اشاره شده است. شما می توانید در صورت نیاز به مشاوره حقوقی رایگان از طریق راههای ارتباطی با موسسه حقوقی تهران وکیل در تماس باشید. طبق قانون حمایت از خانواده ، مردی که قصد جدایی از همسرش را دارد ، پیش از اجرای حکم طلاق ، موظف به پرداخت کردن حق و حقوق زن ( همچون : مهریه ، نفقه ، نحله و تنصیف دارایی ، اجرت المثل ایام زوجیت  و … ) می باشد .

حقوق زن در طلاق از طرف مرد

‏1-‏ مهریه 

مهریه چه درعقد دائم چه درعقد موقت با توافق و تراضی زن و مرد یا شخص ثالثی به ‏هرمیزان که بخواهند تعیین می شود و در قانون میزان معینی برای مهریه تعیین نشده است که اصولا به ‏صورت سکه، وجه رایج یا ملک و اموال غیرمنقول تعیین می شود و به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه درعقدنامه ‏قیدمی شود.‏ اگر مهریه با توافق و تراضی زن و شوهربه هر میزان که بخواهند تعیین شود به زن مهرالمسمی تعلق می گیرد.

از جمله اصلی ترین و مهم ترین حقوق زوجه در زمان طلاق ، مهریه می باشد . که در واقع درست از زمانی که به عقد زوج در می آید ، حق مطالبه مهریه خود را دارد . در صورتی که بنا به علت مشکلات پیش آمده یا هر علت دیگری ، زندگی زوجین دچار بحران شود و مرد قصد طلاق دادن همسر خود را داشته باشد ، موظف است که مهریه او را به طور تمام و کمال پرداخت نماید . حال چنانچه مرد تمکن مالی نداشته باشد ، در این صورت باید درخواست اعسار و تقسیط مهریه را به دادگاه مربوطه ( دادگاه خانواده ) ارائه دهد . در صورتی درخواست اعسار و تقسیط مهریه ، مورد قبول دادگاه خواهد بود که زوج برای اثبات عدم تمکن مالی ، مدارک کافی داشته باشد . و همچنین با معرفی کردن سه شاهد ، ارائه گواهی حقوق ( یا درآمد ) و ارائه استشهاد محلی  ، از دادگاه خانواده تقسیط مهریه را بخواهد ‌.

چنانچه دادگاه درخواست زوج را پذیرفت ، شرایط و همچنین نحوه پرداخت نمودن مهریه را مشخص خواهد کرد . لازم به ذکر است که  اگر زوج قصد جدایی از همسر خود را در دوران عقد ( زوجه باکره ) داشته باشد ، بر طبق قانون مدنی فقط نصف مهریه به زن تعلق خواهد گرفت .

حقوق زن در طلاق از طرف مرد

مواردی که به زن مهرالمثل تعلق می گیرد

• هرگاه مهر درعقد تعیین نشده باشد و قبل از توافق دو طرف برتعیین مهر، بین زوجین نزدیکی واقع ‏شود .
• براساس ماده 1099 قانون مدنی هرگاه نکاح با طل باشد و زن جاهل به بطلان باشد و نزدیکی هم واقع شده باشد .
• براساس ماده 1100 قانون مدنی مهر با توافق طرفین تعیین شده باشد اما به جهت نداشتن شرایط باطل باشد.
• براساس ماده 1087 قانون مدنی هرگاه عدم مهر درعقد شرط شده باشد و قبل از توافق طرفین برمهر بین زوجین نزدیکی واقع شود.‏

موجب ماده «1091» قانون مدني براي تعيين مهرالمثل بايد حال زن از حيث شرافت خانوادگي و ساير صفات و وضعيت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنين معمول محل و غيره در نظر گرفته شود. براساس ماده 1093 قانون مدنی هرگاه مهر در عقد ذكر نشده باشد و شوهرقبل از نزديكي و تعیین مهر ، زن خود را طلاق دهد، در اين صورت زن مستحق مهرالمتعه خواهد بود که براساس حال مرد ازحیث غنا و فقر تعیین می شود . براساس ماده 1092 قانون مدنی هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلاً داده باشد حق دارد مازاد ازنصف را عیناً یا مثلاًیاقیمتاً استردادکند.

مواردی که به زن مهر تعلق نمی گیرد

هرگاه عقد نکاح زن و مرد باطل باشد ونزدیکی میان آنها صورت نگیرد ، به دلیل اینکه عقدی که مهریه را بر ذمه مرد قرار می دهد باطل است مهریه ای به زن ‏تعلق نمی گیرد . اگر عقد نکاح  به دلیلی فسخ شود و بین آنها نزدیکی صورت نگیرد، به زن مهریه تعلق نمی گیرد مگر در ‏حالتی که فسخ نکاح به دلیل ناتوانی مرد از اعمال جنسی ( عنن ) باشد ، که در این صورت زن تنها ‏مستحق نصف مهریه است .‏

حقوق زن در طلاق از طرف مرد

۲ – نفقه

مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه عبارت است از همه نیاز های متعارف ، متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل، هزینه های درمان و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. ‏که شرط استحقاق آن منوط به ازدواج دائمی بین زوجین و تمکین زن از شوهر است. میزان نفقه، بر مبنای شئونات خانوادگی زن، عرف و عادت همشهری ها، ‏نفقه امثال زن و وضع مالی مرد تعیین می شود و در صورت عدم توافق زوجین درمیزان نفقه، نظر ‏کارشناس اخذ می گردد.‏ اگر زن وظایف زناشویی خود را انجام دهد و از همسر خود تمکین کند ، در این صورت مستحق دریافت نفقه خواهد بود . اما چنانجه زوجه بدون دلیل از زوج تمکین نکند ، دیگر نفقه ای به او تعلق نخواهد گرفت.

در حالت کلی ، در دوران ازدواج مرد مکلف به پرداخت نفقه است اما به محض آنکه زن و مرد از هم طلاق گرفتند ، تکلیف پرداخت نفقه به زن قطع می شود و مرد در این باره الزامی نخواهد داشت مگر زن از بابت نفقه گذشته  طلبکار باشد. در صورتی که طلاق از نوع طلاق رجعی باشد ، زن می تواند تا پایان مدت عده طلاق در منزل همسرش سکونت نماید و مرد هم موظف است که نفقه این مدت را به وی بپردازد تا مدت عده به پایان برسد مشروط براینکه طلاق به علت نشوز زن نبوده باشد .هرگاه  طلاق از نوع طلاق بائن باشد زن حق نفقه در دوران عده را نخواهد داشت .

• در صورت نیاز به مشاوره حقوقی خانواده در رابطه با طلاق و طلاق توافقی می توانید در هر ساعت از شبانه روز با موسسه تهران وکیل تماس حاصل فرمایید و با بهترین وکیل طلاق توافقی این موسسه در صورت نیاز به دریافت مشاوره حقوقی ار طریق واتساپ نیز اقدام فرمایید.

نفقه درعقد موقت (صیغه)

زن در صورت عقد موقت ، نفقه به وی تعلق نمی ‏گیرد مگر اینکه آنان توافق به پرداخت نفقه کرده باشند یا در عقد نامه ‏شرط شده یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.‏

نفقه در مدت عقد و قبل از ازدواج 

درمدت عقد تا مراسم ازدواج، نفقه ای به زن تعلق نمی گیرد مگر اینکه زن برای شروع  زندگی اعلام آمادگی کرده باشد ولی مرد از بردن همسرش خودداری کند که در این صورت زن ‏مستحق دریافت نفقه می باشد. زن باید با مراجعه به ‏نزدیکترین مجتمع قضایی محل سکونت خود با تنظیم اظهارنامه یا استشهادیه و شهادت شهود ادعای خود را ثابت نماید.

۳ – اجرت المثل 

از دیگر‌ حقوق مالی زوجه ، می توان به اجرت المثل ایام زوجیت اشاره کرد . به این معنا که زن ، کار هایی را که شرعا بر عهده او نبوده است را بنا بر درخواست زوج و همچنین با عدم قصد تبرع (مجانی بودن) ، در خانه زوج انجام داده باشد و در دادگاه نیز بتواند آن را اثبات نماید . قانون گذار ، اجرت المثل این کارها را محاسبه کرده و زوج موظف به پرداخت نمودن آن است . کارهایی که زن در خانه شوهر انجام می دهد در حالی که این امور از وظایف شرعی او نبوده  و برای انجام این کارها قصد تبرع ( مجانی بودن ) نداشته باشد ، مرد موظف به پرداخت اجرت‌ کارهایی که زن انجام داده است ، می باشد . وجه پرداختی را اصطلاحا اجرت المثل گویند. اجرت المثل ازحقوق مالی زن است و حتی بعد از فوت مرد هم قابل مطالبه است.

حقوق زن در طلاق از طرف مرد

4-تصنیف دارایی یا شرط نصف دارایی

این امر یکی از شروط ضمن عقد می باشد که در عقدنامه زوجین ، درج می گردد . به این معنا که مرد در زمان طلاق ، نصف اموال و دارایی های خود را ، به زن انتقال دهد . در این صورت زن باید مدارک و همچنین مستندات محکمه پسند ، در خصوص مال و اموال مرد را به دادگاه مربوطه معرفی نماید . و مطابق با بند الف شرط ضمن عقد ، چنانچه طلاق از طرف زوج باشد و به اخلاق ، رفتار و تخلف زن ارتباطی نداشته باشد ، زوج مطابق با قانون موظف به انتقال نصف دارایی خواهد بود ( نصف دارایی خود را که در مدت زمان زندگی مشترک به دست آورده است ) . لازم به ذکر است که  درخواست تقسیط و اعسار در این خصوص ، پذیرفته نیست .

تنصیف دارایی زن و شوهر نهاد جدیدی در حقوق ما می باشد که به صورت شروط ضمن عقد نکاح درعقدنامه  قید می شود و شرط می شود که مرد تا نصف اموال موجود خود رابه همسرش ‏منتقل نماید. این شرط ‏به صورت شرط فعل ،تملیک مجانی نصف دارایی مرد درآینده برای زن است وهنگام طلاق اعمال می شود. اثبات وجود دارایی مرد، برعهده زن است و ‏باید اموال مرد را با مدارک ومستندات به محکمه معرفی نماید.‏ مطابق بند الف شرط ضمن عقد ازدواج، هرگاه مرد درخواست طلاق دهد و طلاق ناشی از تخلف ‏زن ‏یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد، مرد مکلف است تا نصف اموال موجود خود را که در ایام ‏زندگی ‏مشترک به دست آورد است به زن منتقل کند وشامل انتقال اموال مرد قبل ازازدواج نمی شود.

سوء رفتار یعنی اموری که با توجه به عرف وشرایط خانواده سوء رفتار تلقی می گردد. در برخی از آنها استمرار شرط است نظیر نشوز و بد رفتاری و در برخی دیگر یکبار ‏خطا مثل رابطه نامشروع و عمل منافی عفت و اخلاق و منافع خانواده. اگر مرد قبل از طلاق بتواند ‏سوء رفتار زوجه را اثبات کند یا حکم دادگاه مبنی بر نشوز زوجه را دریافت کند، دیگر شرط تنصیف  ‏دارایی اعمال نخواهد شد.‏

شرط نصف دارایی منوط به مطالبه زوجه است و دادگاه بدون تقاضای زن مجاز به صدور حکم انتقال ‏اموال مرد تا نصف دارایی به زوجه نخواهد بود.‏ اگر بعد از ازدواج سهم الارثی به زوج برسد شامل شرط تنصیف دارایی نمی شود، چرا که ازمتن شرط چنین استنباطی می شود که شامل اموالی است که بر اثر کار و کوشش در ایام زوجیت به دست آمده باشد و مرد با امضاء آن توافق می کند که چنانچه بعد از ازدواج اموالی را به دست آورد زن نیز در آن سهم دارد.

در شرط تنصیف دارایی ، ملاک تا نصف اموال یا معادل آنست .در این شرط میزان آن از پایین ترین درصد تا سقف آن یعنی پنجاه درصد در نظر گرفته می شود که تعیین آن با نظر دادگاه است. دادگاه با توجه به توانایی مالی مرد، تعداد فرزندان، مدت زمان زندگی مشترک درصدی را برای زن تعیین می کند. درخواست اعسار مرد نسبت به پرداخت شرط نصف دارایی پذیرفته نیست، زیرا با داشتن عین مال ادعای اعسار منتفی است و ادعای اعسار فقط نسبت به دین قابل پذیرش است نه عین. مطالبه شرط نصف دارایی باید در ضمن رسیدگی به دعوای طلاق از طرف مرد مطرح گردد.

دلایلی که شرط  تنصیف دارایی اجرا نشود، چیست؟

• عدم مطالبه زنان
• مشکلات اجرائی شرط انتقال تا نصف د ارایی
• عدم اطلاع از دارایی زوج
• انصراف مردان از دعوای طلاق در صورت مطالبه اجرای شرط انتقال تا نصف دارایی از ناحیه زوجه

نکته : درمورد تنصیف دارایی به زن دردوران عقد چیزی تعلق نمی گیرد.‏

5- نحله  

نحله در لغت به معنی بخشش است و مستند شرعی آن آیه چهارم سوره نساء می باشد. البته این حق، تنها از منظر شرعی معتبر نبوده و قانون گذار نیز آن را معتبر می داند . نحله  یک حق مالی است که برعهده شوهر قرار دارد با توجه به وسع مالی شوهر تعیین شده و قاضی به صلاح دید خود مبلغ آن را مشخص می کند وتنها درشرایط خاصی به زن تعلق می گیرد.‏ نحله واقع یک بخشش از جانب شوهر است و لازم نیست حتما ‏زن بابت دریافت آن کاری انجام داده باشد و نوعی بخشش بلاعوض است .‏ نحله ، در واقع حق مالی زوجه می باشد که بر عهده زوج است . و میزان آن ، با توجه به نظر قاضی و شرایط مالی زوج مشخص می شود . این حق در شرایطی همچون  دادخواست طلاق از طرف زوج و نداشتن هیچ دلیل موجهی برای طلاق ، به زوجه تعلق می گیرد که زوجه پیش از طلاق می تواند برای دریافت نحله به دادگاه مراجعه نماید.

حقوق زن در طلاق از طرف مرد

شرایط تعلق نحله

• دادخواست طلاق به درخواست مرد
• نداشتن دلیل موجه برای طلاق

زن می تواند قبل ازاجرای صیغه طلاق نسبت به دریافت نحله اقدام کند و با توجه به بند ب ماده 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق ، زمانی که امکان تعیین اجرت المثل برای زوجه به دلیلی فراهم نباشد ، با توجه به مدت زمان زندگی مشترک و کارهایی که زن در طول زندگی انجام داده است ، مبلغی به عنوان نحله برای او در نظر گرفته می شود .

برای ارتباط با وکیل خانواده متخصص به صفحه فوق مراجعه نمایید.