خیانت در امانت چیست

خيانت در امانت در تعريف قانون مطابق ماده ٦٧٤ از كتاب قانون مجازات اسلامي به شرح ذيل است:

«هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت، به کسی داده شود و بنا بر این بوده که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین، استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نماید.»

در خيانت در امانت به سه اصطلاح سروكار داريم
١) امين: به شخصي اطلاق ميشود كه مالي از جانب مالك يا شخصي كه وكالت تصرف مال را دارد به او داده ميشود كه در مدت زماني معين يا آن را مسترد كند يا آن را به مصرفي مشخص برساند
٢( مال مورد امانت: به مالي اطلاق ميشود كه به امين داده ميشود مانند ماشيني كه به صوتت امانت داده ميشود.
٣( خائن: به شخصي گفته ميشود كه مال مورد امانت را به مصرفي ديگر رسانده يا آن را تلف كرده است

از جهت قابل گذشت بودن يا غيرقابل گذشت بودن:

جرايم از اين جهت به دو نوع قابل گذشت و غيرقابل گذشت بودن تقسيم ميشوند
جرم خيانت در امانت جرمي درجه ٥ و قابل گذشت محسوب ميشود
يعني اگر شاكي از از شكايت خود صرفه نظر كند مجرم تبرئه ميشود و پرونده مختومه اعلام ميشود
ولي در جرايم غيرقابل گذشت حتي با گذشت شاكي مجازات به طور كامل بخشيده نميشود و گذشت شاكي فقط باعث كاهش مجازات خواهد شد

از جمله شرايطي كه براي تحقق جرم خيانت در امانت لازم است اين است كه عدم استرداد مال به مالك با سونيت همراه باشد
همچنين اموالي كه به عنوان امانت سپرده شده است بايد حتما توسط خود مالك يا شخصي كه از طرف مالك وكالت قانوني دارد انجام شود
و همينطور اين اموال بايد حتما به شرط برگرداندن و يا استفاده در مورد خاصي به متولي داده شده باشد
در اين صورت اين جرم تحقق يافته است.

مفهوم مرور زمان:
ابتدا ذكر مفهوم مرور زمان ضروريست
مرور زمان در جايي اتفاق ميفتد كه طرح دعوي بعد از گذشت آن مدت زماني صورت ميگيرد كه قانون براي طرح آن دعوي در نظر گرفته است
و يا رسيدگي به جرم بيش از آن مدت زماني كه قانون در نظر گرفته است به طول بيانجامد.

مرور زمان براي جرايم مختلف متفاوت هست
و براي همه جرايم يكسان نيست
در اينجا به مرور زمان خيانت در امانت ميپردازيم
طبق ماده ١٠٥ قانون مجازات اسلامي
مدت زمان طرح دعوي يا رسيدگي به جرم خيانت در امانت ٧سال است يعني اگر بعد از ٧سال شاكي بخواد طرح دعوي كند دادخواست او پيگيري نميشود
يا اينكه مدت رسيدگي به شكايت وي بيش از ٧سال به طول بيانجامد مشمول مرور زمان ميشود.
مجازات تعيين شده براي جرم خيانت در امانت ٦ ماه تا ٣سال است
اما در صورتي كه جرم خيانت در امانت اثبات نشود يعني شاكي نتواند خيانت صورت گرفته نسبت به اموال را اثبات كند
متولي ميتواند دادخواست افترا دهد و اگر سونيت شاكي اثبات شود وي مجازات خواهد شد.
خيانت در امانت از جمله جرايمي ميباشد كه بهتر است براي طرح آن در دادگاه از وكيلي كه به مواد قانوني اشراف كامل كمك بگيريم.

خیانت در امانت جرمی است که شرط اصلی تحقق آن ، سپردن مال از سوی مالک یا متصرف  قانونی به شخصی دیگر است . حال اگر فردی که مال به وی سپرده شده است از باز گرداندن آن در هنگام مطالبه ی مالک و یا نماینده ی قانونی وی خودداری کند و یا مال را در جهتی غیر از آنچه که مالک تعیین نموده ، به کار ببرد . خیانت در امانت به وقوع می پیوندد .

برای تحقق جرم خیانت در امانت لزوما می بایست عدم استرداد  مال همراه با سوء نیت ضرر رساندن به مالک باشد ، یعنی اگر امین بدون اینکه مرتکب تقصیری شده باشد ، از بازگرداندن مال مورد امانت ناتوان باشد ، جرم مورد نظر اتفاق نمی افتد .

برای تعیین دادگاه صالح رسیدگی کننده به جرم خیانت در امانت ، باید محل وقوع این جرم را ملاک قرارداد که دراین مورد محلی است که مال به امانت سپرده شده مطالبه می گردد و امین از استرداد آن استنکاف می کند .

نکته ی مهم دیگر اینکه مال باید توسط فردی سپرده شود که مالکیت یا تصرف آن فرد ، قانونی و به عبارت دیگر مورد حمایت قانون باشد . برای مثال اگر فردی مال مسروقه را نزد امین به امانت بسپارد و امین پس از اطلاع از مسروقه بودن آن مال ، ازاسترداد آن به وی خودداری کند و آنرا نزد خود نگه دارد و یا به مراجع ذی صلاح قانونی و یا مالک اصلی تحویل دهد و یا حتی آنرا مفقود یا تلف کند ، جرم خیانت در امانت محقق نیست ، زیرا تصرف فردی که مال را به امانت گذاشته قانونی نبوده و از طریق نامشروع و غیر قانونی انرا بدست آورده است .

موضوع جرم خیانت در امانت باید مال یا وسیله ی تحصیل مال باشد و مال امانی از سوی مالک یا متصرف قانونی ، با شرط استرداد و یا به مصرف معین رسانیدن به امین سپرده شده باشد و نیز بین فعل مرتکب و ضرر مالک یا متصرف قانونی آن رابطه ی علیت برقرار باشد .

این جرم در زمره جرایمی است که با رضایت شاکی ، رسیدگی به آن متوقف نمی شود چرا که از جمله جرایم غیر قابل گذشت می باشد و رضایت و گذشت شاکی صرفا می تواند از موجبات تخفیف مجازات تلقی گردد . عنصر مادی این جرم عبارتست از استعمال ، تصاحب ، اتلاف و یا مفقود کردن مال مورد امانت که به صورت عمدی و به دو شکل فعل و ترک فعل انجام می شود و ماده 674 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 به آن اشاره کرده است .

جرم خیانت در امانت بیشتر در مورد اموال منقول کاربرد دارد اما اموال غیر منقول نیز مشمول این نوع جرم می باشد برای مثال ممکن است شخصی مال غیر منقول خود را به دست دیگری بسپارد که آنرا اجاره داده یا سکونت نماید و یا تعمیراتی در آن انجام داده و یا به عنوان کار بی مزد یا با اجرت در آن دخل و تصرفی نماید و پس از مدتی مال را به صاحب آن رد کند ، اما امین بر خلاف آن عمل نماید .

بنابراین دعاوی کیفری در مورد ارتکاب جرم خیانت در امانت درروابط  مالک و مستاجر نیز قابل طرح هستند.

برای صدق عنوان مجرمانه ی خیانت در امانت ضرورتی ندارد که حتما قرارداد کتبی و صریحی میان امین و امانتگذار منعقد شود بلکه حتی اگر مالی از طریق قانونی مانند وکالت به دیگری سپرده شود و امین مرتکب تصرف غیر قانونی در آن شود ، از دیدگاه جزایی خائن وعمل وی خیانت در امانت محسوب می شود .

برای دریافت مشاوره حقوقی کیفری توسط وکیل کیفری به صفحه فوق مراجعه نمایید یا با کارشناسان مشاوره حقوقی ما در ارتباط باشید.