این مطلب شرایط وکیل برای گرفتن سرپرستی | وکیل فرزند خواندگی را به صورت کامل توضیح می دهد. اگر به متخصص دیوان عدالت مشاوره برای این منظور نیاز دارید. می توانید از یک وکیل مجرب در تهران وکیل کمک بگیرید.
در حقوق ایران که شدیدا از حقوق اسلامی متأثر شده است، نسب تنها از طریق زاد و ولد و خون به وجود می آید. این امکان نیست که از طریق عقد قرارداد یا غيره، بین دو نفر ایجاد نسب کرد. بنابراین از طریق فرزندخواندگی نمی توان بین دو نفر که رابطه نسبی ندارند، از جهت حقوقی ایجاد نسب کرد. در قرآن کریم آمده است که خداوند فرزندخواندگان شما را فرزندان شما قرار نداد».
از طرف دیگر، در هر جامعه کودکان و نوجوانانی یافت می شوند که فاقد سرپرست و یا دارای سرپرست نامناسب اند که باید آنها را به افراد شایسته ای سپرد. زن و شوهرهایی نیز در جامعه هستند که فرزند ندارند یا دارای فرزند هستند، ولی به دلایل مختلفی از قبیل نوع دوستی تمایل دارند که از چنین کودکان و نوجوانانی نگهداری و مراقبت کنند و آنها را به عنوان فرزند خود بپذیرند. نیاز این زوجها به پذیرش فرزند و نیاز کودکان و نوجوانان به کانون گرم خانواده، مصلحت شدیدی را برای تأسیس نهاد فرزند خواندگی ایجاد می کند.
نهاد در حقوق ایران است. این قانون به موجب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست» نسخ گردید. قانون جدید تلاش دارد که نیاز به نهاد فرزند خواندگی را با آموزه های مذهبی و فقه تلفیق نماید. به این جهت در ماده (۱) این قانون چنین مقرر شده است: «سر پرستی کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست به منظور تأمین نیازهای مادی و معنوی آنان، با اذن مقام معظم رهبری و مطابق مقررات این قانون صورت می گیرد. بیان اذن مقام رهبری در این ماده ناظر به این است که کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست، تحت ولايست حاکم جامع الشرایط (ولایت فقیه) قرار دارند که وی طبق این قانون به سرپرستان اجازه می دهد که بتوانند سرپرستی این کودکان و نوجوانان را به عهده بگیرند. به رغم اینکه عنوان قانون متضمن عبارت «فرزندخواندگی» نیست، ولی این عبارت در چند جای این قانون به کار رفته است.
در این گفتار ابتدا شرایط سرپرستان که تمایل به سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست یا بدسرپرست را دارند، بیان می شود. سپس شرایط فرزندخواندگان عنوان می گردد. آن گاه فرایند سرپرستی و آثار و احکام فرزندخواندگی بررسی می شود. در آخر استرداد طفل و فسخ فرزند خواندگی بحث می گردد.
تابعیت و مذهب
کسانی می توانند تقاضای سرپرستی کنند که ایرانی باشند و بنابراین خارجیان نمی توانند برای سر پرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست یا بدسرپرست تقاضا نمایند. چنانچه زن و شوهر مشتر کا تقاضای سرپرستی کنند، ظاهر ماده (3) اقتضا دارد که هر دو تابعیت ایرانی داشته باشند. هر چند ماده (3) قانون دلالت دارد که متقاضیان باید در ایران نیز اقامت داشته باشند ولی در ماده (۴) این برداشت نفی شده و در نتیجه به ایرانیان مقیم خارج نیز اجازه داده شده که تقاضای سرپرستی کنند.
متقاضی باید دارای یکی از ادیان شناخته شده در جمهوری اسلامی ایران باشد. همچنین دین متقاضی و فرزند خوانده باید یکسان باشد، بنابراین نمی توان سرپرستی کودک یا نوجوان مسلمان را به یک یهودی، مسیحی یا زرتشتی سپرد. اما قانون گذار امکان سپردن سرپرستی یک کودک یا نوجوان یهودی، مسیحی یا زرتشتی به سرپرست مسلمان را تحت شرایطی اجازه داده است. تبصره (1) ماده ۶ قانون مقرر می دارد: «رعایت اشتراکات دینی میان سرپرست و افراد تحت سرپرستی الزامی است. دادگاه صالح با رعایت مصلحت کودک و نوجوان غیر مسلمان، سرپرستی وی را به درخواست کنندگان مسلمان می سپارده.
رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی و نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الكل»؛ شروط اجرایی مثل «تمکن مالی، وعدم ابتلا به بیماریهای واگیر و یا صعب العلاج» و «عدم حجره و سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی
بند دوم: شرایط فرزندخوانده همان طوری که از عنوان قانون فهمیده میشود کودکان و نوجوانانی را می توان به سرپرستی و فرزند خواندگی پذیرفت که بی سرپرست یا بدسرپرست باشند. این سه شرط یعنی کودک یا نوجوان، بی سرپرست یا بدسرپرست بودن در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد.
- کودک و نوجوان کودکان و نوجوانان نابالغ را می توان به سرپرستی گرفت و از این حیث محدودیتی ندارد. اما کودکان و نوجوانانی را که بالغ شده اند تحت شرایطی می توان به سرپرستی پذیرفت. سن بلوغ در ایران برای پسران پانزده سال قمری تمام و برای دختران نه سال قمری تمام است و بنابراین پسرانی را که به سن پانزده سال و دخترانی را که به سن نه سال رسیده اند، می توان تحت شرایطی به سر پرستی قبول کرد. برای پذیرش کودکان و نوجوانان بالغ باید اولا آنها زیر شانزده سال شمسی باشند و ثانية عدم رشد و یا نیاز آنان به سرپرستی برای دادگاه إحراز شود (ماده ۹).
بدون سرپرست کودکان و نوجوانانی را می توان به سرپرستی پذیرفت که بدون سرپرست باشند. در ماده (۸) قانون، کودکان و نوجوانانی بی سرپرست محسوب شده اند که واجد یکی از دو شرط زیر باشند. اول، «امکان شناخت هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان وجود نداشته باشد»، مثل بچه های سر راهی که کنار جاده رها شده اند و از نسب وی اطلاعی در دست نیست. دوم، «پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری آنان در قید حیات نباشند»، مثل کسانی که پدر و مادر خود را در زلزله، جنگ یا امثال آن از دست داده اند و جد پدری و وصی نیز ندارند.
٣. بدسرپرست هر گاه پدر، مادر و یا جد پدری معلوم و زنده باشند ولی به دلایلی سرپرستی کودکان و نوجوانان را متقبل نشده یا صلاحیت انجام آن را نداشته باشند، پذیرش این کودکان و نوجوانان تحت عنوان «بدسرپرست» مجاز است. بنابراین بدسرپرست شامل دو گروه می شود. اول، «افرادی که سرپرستی آنان به موجب حکم مراجع صلاحیتدار به سازمان سپرده گردیده و تا زمان دو سال از تاریخ سپردن آنان به سازمان، پدر یا مادر و یا جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری برای سرپرستی آنان مراجعه ننموده باشند». این کودکان و نوجوانان ممکن است به دلیل اهمال یا عدم صلاحیت والدین به سازمان بهزیستی سپرده شده باشند. در هر حال والدین آنها در قبول سرپرستی اهمال می کنند. دوم، هیچ یک از پدر، مادر و جد پدري آنان و وصی منصوب از سوی ولی قهری صلاحیت سر پرستی را نداشته باشند و به تشخیص دادگاه صالح این امر حتی با ضم امین پاناظر نیز حاصل نشوده
بند 4 ماده ۸ قانون), قبلا گفته شد که در صورت خیانت يا اهمال ولی نسبت به اموال مولی علیه، دادگاه می تواند نسبت به نصب امین باناظر اقدام کند. در این من تصرفات ولی باید با تأیید امین با تحت نظارت ناظر انجام شود. در بند (د) مزبور قید شده است که در صورتی می توان کودک یا نوجوان را به سرپرستی داد ضمیمه کردن امین یا ناظر کارساز نباشد و مشکل حل نشود.
اولویت بندی بین متقاضیان چنانچه متقاضیان سرپرستی متعدد باشند، در این صورت سرپرستی به کسی داده می شود که اولویت داشته باشد. به عنوان یک قاعده کلی، «زن و شوهر بدون فرزند»، «زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند» و «زن و شوهر دارای فرزنده به ترتیب در سر پرستی اولویت دارند (تبصره ۳ ماده ۵). هر گاه متقاضی سرپرستی ادعا کند که طفلی را پیدا کرده است و ادعای وی نزد دادگاه ثابت شود، در صورت واجد بودن شرایط مندرج در قانون، اولویت با متقاضی مزبور است (تبصره ۲ ماده ۶). همچنین طبق ماده (۳۰) اگر افرادی بنا به دلایل موجه و یا تحت شرایط خاص، سرپرستی کودک یا نوجوانی را حداقل یک سال پیش از سپردن به سازمان بهزیستی، عهده دار بوده اند با دارا بودن شرایط مقرر در این قانون، نسبت به سرپرستی حق تقدم دارند.
۴. فسخ سرپرستی آزمایشی در دوره سرپرستی آزمایشی، دادگاه می تواند مطابق ماده (۱۲) به تقاضای سازمان بهزیستی، دادستان یا متقاضی، قرار سرپرستی مزبور را فسخ کند. ماده مزبور مقرر می دارد: «دادگاه می تواند در دوره سرپرستی آزمایشی، در صورت زوال و یا عدم تحقق هر یک از شرایط مقرر در این قانون به تقاضای دادستان و یا سرپرست منحصر یا سرپرستان کودک یا نوجوان و با اطلاع قبلی سازمان و همچنین با تقاضای سازمان قرار صادره را فسخ نماید. از این ماده استنباط می شود که دادگاه تنها مرجعی است که می تواند قرار سرپرستی را فسخ کند. از لحن ماده (۱۲) چنین استنباط می شود که در صورت فقدان یکی از شرایط مقرر برای سر پرستی، دادستان با تخم سرپرست می تواند از دادگاه فسخ قرار سر پرستی را تقاضا کنند ولی سازمان *ریستی در هر حال می تواند فسخ قرار سرپرستی آزمایشی را از دادگاه تقاضا کند.
ازدواج با فرزندخوانده از آنجا که پذیرش کودک و نوجوان به عنوان فرزند خوانده رابطه نسبی بین فرزند خوانده و سرپرست ایجاد نمی کند، بنابراین فرزند خواندگی جزء موانع نکاح شمرده نشده است. هر چند تبصره ماده (۲۶) مقرر می کند که ازدواج چه در زمان حضانت و چه بعد از آن بین سرپرست و فرزند خوانده ممنوع است، ولی با استثنایی که بعد از آن ذکر می کند، ازدواج بین سرپرست و فرزند خوانده را به صورت مشروط اجازه می دهد: «مگر اینکه دادگاه صالح پس از اخذ نظر مشورتی سازمان، این امر را به مصلحت فرزندخوانده تشخیص دهد». اینکه قانون گذار ازدواج سرپرست با فرزندخوانده را ولو مشروط تجویز می کند، قابل انتقاد است و فضای پاک خانواده را به امکان ازدواج با فرزند خوانده و تمتع جنسی از وی آلوده می کند. قربانی این تجویز قانونی بیشتر دخترانی هستند که به عنوان فرزند خوانده پذیرفته می شوند. انتقاد دیگر عدم جرم انگاری ازدواج سرپرست با فرزندخوانده بدون اخذ مجوز از دادگاه است. بنابراین اگر سرپرست بدون اخذ مجوز از دادگاه با فرزندخوانده فاقد ولى قهری ازدواج موقت کند، هیچ مقرره قانونی این عمل را جرم تلقی نمی کند.
وعد و حقوق وظیفه و مستمری هر گاه کودک و نوجوان بی سرپرست از حقوت، وظیفه یا مستمری والدین خود برخوردار باشد، یا بعدا برخوردار شود، با پذیرش و به عنوان فرزند خوانده از حقوق وظیفه و مستمری محروم نمی گردد. ماده (۱۸) در این خصوص مقرر می کند: صدور حکم سرپرستی، به هیچ وجه موجب قطع پرداخت مستمری که به موجب قانون به کودک یا نوجوان تعلق گرفته یا می گیرد، نمی شود.. .
همچنین در صورتی که یکی از زوجین سرپرست فوت کند، فرزند خوانده همانند افراد تحت تکفل متوفی از حقوق وظیفه یا مستمری متوفی برخوردار خواهد شد. اما اگر هر دو زن و مرد فوت کنند، در این صورت فرزند خوانده تا تعيين سرپرست جدید از حقوق و مستمری مرد و یا زن متوفی بر خوردار خواهد بود.
توجه داشته باید امکان مشاوره حقوقی رایگان برای همه مردم هرجا که باشید وجود دارد.
برای ارتباط با وکیل خانواده متخصص به صفحه فوق مراجعه نمایید.
بدون دیدگاه