در این مقاله میخواهیم راجب گرفتن جهیزیه بعد از طلاق برای شما بگوییم و از چه طریق می شود که استرداد جهیزیه کرد بودن اینکه حق هیچکسی این وسط ضایع نشود. جهیزیه در قانون مدنی ایران تعریف نشده و هیچ ماده ای از این قانون به صراحت به موضوع جهیزیه نپرداخته است. اما برخی حقوقدانان جهیزیه را این گونه تعریف کرده اند؛ «جهیزیه با جهاز بخشی از وسایل ضروری برای آغاز زندگی مشترک زناشویی است که طبق عرف و رسوم هر محل تهیه شده و معمولا توسط خانواده زوجه خریداری شده و دختر آنها را به خانه شوهر می برد و به شوهر و فرزندان خود اجازه می دهد تا از این وسایل استفاده کنند.»
در این مقاله گرفتن جهیزیه بعد از طلاق بررسی شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و صحبت با یک وکیل متخصص می توانید از طریق راه های ارتباطی اعلام شده با مشاوران مجرب موسسه حقوقی تهران وکیل تماس حاصل فرمایید.
در قانون مدني ايران اشاره ايي به اوردن جهيزيه نشده است بنابراين زن تكليف قانوني و شرعي براي اوردن جهيزيه به منزل شوهر ندارد.و تهيه وسايل لازم براي زندگي زناشويي به عهده مرد است.
نكته مهمي كه بايد دانست اين است كه اموال و وسايلي را كه شوهر در طول زندگي مشترك خريداري ميكند حتي آنچه را كه در خرابي و استهلاك جهيزيه زن خريداري ميكند جزو جهيزيه نيست و جهيزيه همان است كه در ابتداي زندگي مشترك زن به خانه شوهر اورده است البته كه از نظر قانوني و شرعي زوجه وظيفه ايي براي انجام اين كار ندارد.
بنابراين بديهي است كه در طول زندگي مشترك بعضي از اين وسايل خراب يا مستهلك شود و اگر زن بخواهد دادخواست استرداد جهيزيه را بدهد فقط آنچه را كه باقي مانده است ميتواند مسترد نمايد.
استرداد جهيزيه با سياهه
پبرای البته نباید انتظار داشت خانه تازه عروس از همان ابتدا مجهز به تمام وسایلی باشد که در خانه پدرش بوده که در طی سالهای طولانی و با رنج و زحمت فراوان تهیه شده است. زیرا قرار است خرید جهیزیه شروع یک زندگی را آسان کند نه این که سدی باشد برای آغاز آن.
هر چند در قانون مدنی در خصوص جهیزیه و تکالیف زن یا مرد نسبت به خرید و تامین آن اشاره ای نشده است، اما قانونا تامین اثاثیه منزل از وظایف زوج (مرد) است. به موجب ماده ۱۱۰۷ ق.م زوج مکلف است مسکن مناسب تهیه و آن را با اثاثیه مورد نیاز تجهیز و مهیای زندگی مشترک نماید. در آن عنوان اقلام جهیزیه قید شده و به امضای زوجین و خانواده های آنها و اقوام آنها می رسانند که کار و عملی قانونی است و در مواقع بروز اختلاف میتوان به آن استناد نمود.
بنابراین حتی اگر زن یا خانواده اش جهیزیه ای هم تهیه نکنند، به محض وقوع عقد نکاح پرداخت نفقه زن بر عهده ی مرد است و لذا اقلام جهیزیه نیز داخل در تعریف نفقه هستند. در غیر این صورت زن حتی می تواند از طریق دادگاه خانواده، علیه مرد دادخواست الزام به پرداخت نفقه بدهد که شامل: مسکن، اثاث خانه، وسایل آرایشی و خوراک و امثال آنها میشود.
گرفتن مهریه از شوهر
به نظر شما مالک واقعی جهیزیه چه کسی است؟ آیا جهیزیه متعلق به زوجه (زن) می باشد یا پدر زوجه؟
باید توجه داشت برای گرفتن مهریه از شوهر که در جامعه ایرانی رویه و رسم عرفی این است که پدر عروس اثاثیه لازم برای زندگی زناشویی را خریداری نموده و توسط دختر به منزل مشترک با همسرش برده می شود که در طول زندگی زناشویی مورد استفاده هر دوی آنها و فرزندان قرار می گیرد.
معمولا با گذشت زمان برای گرفتن جهیزیه مستهلک و از کار افتاده شده و قدیمی و غیر قابل استفاده می شوند و زوجین وسایل جدیدی را خریداری میکنند . ولی این وسایل جایگزین جهیزیه نمی شوند و زن نمی تواند ادعای مالکیت نسبت به آنها را داشته باشد. مگر اینکه ثابت کند با پول خود ان وسایل جدید را خریداری کرده است . مثل زمانی که زن شاغل بوده و درآمد مناسبی دارد و در معاش و اقتصاد خانواده کمک خرج شوهر است یا ممکن است مرد بیکار باشد و امورات مالی خانواده برعهده زن قرار گرفته که در این مواقع اثبات مالکیت آنها برای زن سهل و آسان است.
در مقابل سوال اساسی این است که با توجه به این که جهیزیه توسط پدر زوجه خریداری شده و به منزل شوهر برده می شود، آیا جهیزیه به زوجه ( دخترش ) تملیک و منتقل می شود یا پدر زوجه صرفا به دخترش و شوهر وی ( دامادش ) اجازه استفاده از لوازم مذکور را میدهد؟
بین حقوقدانان و فقها در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد. که بعضا بسته به این که اقدام پدر زوجه هبه (بخشش ) فرض بشود یا عاريه (قرض) پاسخ متفاوت خواهد بود. طبق بند ۱ ماده ۸۰۳ قانون مدنی اگر متهب پدر و مادر یا اولاد واهب باشد امکان رجوع و استرداد و پس گرفتن وجود ندارد. لذا اگر اقدام پدر زن هبه یعنی بخشش فرض شود، زن مالک جهیزیه محسوب می شود. اما اگر اقدام پدر زن را عاریه یعنی قرض دادن فرض کنیم در این صورت پس از فوت زن. پدر وی می تواند درخواست استرداد جهیزیه نماید.
نتیجه بحث: عرف و عقیده اغلب دادگاه های خانواده این است که جهیزیه را ملک و متعلق به زن می دانند و عقیده بر آن است که پدر زن جهیزیه را بدون دریافت وجهی به دخترش بخشیده است و با قبض و دریافت آن توسط دختر، به مالکیت او در می آید. لذا در صورت فوت دخترش جهیزیه جزء اموال باقی مانده از او محسوب شده و پدر زن و شوهر او هر یک سهم الارث خود را طبق مقررات ارث در قانون مدنی به ارث می برند.
بنابراین پدر زن حق تقاضای استرداد جهیزیه را به طرفیت زوج ندارد. مگر آن که مرد حسب عرف برخی مناطق و با رضایت خود جهیزیه را به منزل پدر زن (متوفی) برگرداند.
سوال: اکنون با توجه به آنچه که در بالا گفته شد این سوال مطرح میشود که آیا دختر (زن) ملزم و مکلف به آوردن جهیزیه در منزل همسرش می باشد یا خیر؟
پاسخ: خیر چون همان طور که قبلا گفتیم، تامین نفقه بر عهده مرد است و اقلام و وسایلی که در قالب جهیزیه تهیه میشود هم نوعی از مصادیق نفقه محسوب می شوند. بنابراین تهیه جهیزیه یک وظیفه شرعی یا قانونی نیست که بر عهده پدر عروس گذاشته شود. با این وجود کمتر کسی پیدا می شود که بخواهد تهیه تمام وسایل جهیزیه را برعهده مرد آن هم در ابتدای زندگی مشترک قرار بدهد.
همان طور که اشاره گردید بخش زیادی از جهیزیه توسط خانواده دختر یا عروس خریداری می شود اما بهتر آن است که طرفین با همکاری و مشارکت یکدیگر جهیزیه ای ساده فراهم نموده تا عروس و داماد با آرامش و سریع تر زندگی جدید و مشترک خود را شروع نمایند، نه اینکه برای چشم و هم چشمی و به اصطلاح برای «پز» دادن، خودشان را درگیر مسائل این چنینی قرار دهند که هیچ پایگاه شرعی و منطقی هم ندارد.
در باب جهیزیه دو موضوع دیگر هم وجود دارد که محل پرسش بسیاری از زنان و مردان و خانواده ها است و از این رو دعاویی نیز علیه یکدیگر طرح مینمایند که ما در دو قسمت به آنها اشاره می کنیم؛
- مالکیت جواهر و طلاجات
- مالکیت وسایل موجود در منزل مشترک زن و مرد
در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در باب طلاق توافقی یا گرفتن مشاوره از وکیل طلاق توافقی می توانید با شماره های موجود در وب سایت تهران وکیل تماس حاصل فرمایید.
برای ارتباط با وکیل خانواده متخصص به صفحه فوق مراجعه نمایید.
بدون دیدگاه