توهین به اشخاص یا مقدسات توسط عکس و کاریکاتور

در این محتوا به توهین به اشخاص یا مقدسات توسط عکس و کاریکاتور پرداخته شده است.در صورت داشتن سوالات حقوقی می تولنید با وکیل آنلاین چت واتساپ با ما در ارتباط باشید.

 توهین به اشخاص یا مقدسات توسط عکس و کاریکاتور به چه صورت است؟

 توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، اگر چه از عکس و کاریکاتور باشد.

بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات (مصوب ۱۳۶۴) اختصاص به جرم فوق الاشاره دارد و این بند دو بخش از جرائم یعنی افتراء و توهین را مدنظر قرار داده و متن آن بدین شرح است:

( (افتراء به مقامات، نهادها، ارگانها و هریک از افراد کشور و توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، اگر چه از طریق انتشار عکس یا کاریکاتور باشد.))

توهین به اشخاص یا مقدسات توسط عکس و کاریکاتور

قسمت اخیر بند ۷ ماده مزبور که در مبحث قبل راجع به آن بحث شد (اهانت به مقام معظم رهبری و مراجع مسلم تقلید) در واقع اخص از بند ۸ همین ماده می باشد لیکن به دلیل اهمیت ویژه ای که برای مصادیق آن قائل هستیم و اینکه تصریح مقنن در مواردکیفری و جرائم هم باید وجود داشته باشد، از این رو مصادیق آن بالصراحه بیان شده اند.

موضوع بند ۸، توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، می باشد و چون در مطبوعات انتشار عکس یا کاریکاتور به عنوان یک رکن اصلی پیام رسانی مورد توجه است، از این رو چنانچه عکس یا کاریکاتوری حاوی توهینی باشد به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، لذا به عنوان جرم قابل پیگیری است.

مواردی که می توانند دارای حرمت شرعی تلقی شوند عبارتند از:

۱- قرآن کریم.

۲-آیات قرآنی یا قسمتی از آیات.

3- اسماء الله تعالی و آرم جمهوری اسلامی ایران.

۴- تصویری که منسوب به پیامبر اکرم صلوات الله علیه است.

۵- تصاویری که منسوب به بعضی از ائمه اطهار علیهم السلام نقاشی شده و مورد قبول قرار گرفته اند.

۶- اسماء مبارک چهارده معصوم علیهم السلام.

۷- بيت الله الحرام و ملحقات آن (غار حرا – صفا و مروه – صحرای منا – حجرالاسود و …)

۸- مسجدالنبی و مسجد الاقصی

۹- قبرستان بقیع

۱۰- مرقد مبارک هریک از ائمه اطهار علیهم السلام و حضرت عباس علیه السلام و حضرت زینب کبری سلام الله عليها.

۱۱- هر یک از امامزاده ها سلام الله عليهم .

۱۲- اماکنی که تحت عنوان قدمگاه یا مکانی که اعتقاد عمومی بر اینست که یکی از ائمه اطهار یا امام زادگان عليهم السلام در آنجا نماز خوانده.

۱۳- مساجد و نمازخانه ها.

۱۴- تصویر هر نوع گنبد یا گلدسته و امثالهم که تداعی مظاهر اسلامی را بنماید . (ولو اینکه نشان دهنده مکان خاصی نباشد)

۱۵- حسینه ها – تکایا – صقاخانه ها.

۱۶- نماز.

 ۱۷- مراسم عزاداری برای هر یک از ائمه اطهار علیهم السلام.

۱۸- کتب دینی.

۱۹- مهر منسوب به حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام.

۲۰- هر گونه پلاکارد یا پرچم ها و پارچه های سبز و سیاه. ( که به منظور عزاداری برای ائمه اطهار علیهم السلام مورد استفاده قرار می گیرند)

۲۱- تمثال مبارک حضرت امام راحل (س) و مقام معظم رهبری و سایر‌مراجع تقلید.

۲۲- تصویر یا مشابه شمشیر حضرت علی علیه السلام (ذوالفقار)

۲۳- نمایشگاه های قرآن که در ضمن آن سایر چیزهایی که در همین راستا هستند هم به معرض نمایش و فروش گذاشته می شوند.

۲۴- مجالس دینی و مذهبی (سخنرانی – حفظ و قرائت قرآن – روضه‌خوانی و …)

۲۵- لباس روحانیان .

توهین به اشخاص یا مقدسات توسط عکس و کاریکاتور

در خصوص موارد فوق دو موضوع قابل بحث و بررسی است:

اول – اینکه آیا مقدسات سایر ادیان هم در نظر بوده یا خیر؟

دوم – اینکه مصادیقی که از این موارد برای بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات می توان عنوان نمود، کدامند؟

 اول – از ظاهر ماده اینگونه استنباط می شود که نظر مقنن صرفا مواردی است که در دین مبین اسلام حرمت شرعی دارند زیرا این بند ذیل بند ۷ و در راستای آن آمده و از طرفی نیز عبارت حرمت شرعی از عبارات خاصی است که در بین ما مسلمانان مرسوم است و اگر سایر ادیان هم در نظر بود از این عبارت که دارای برداشت خاص است، استفاده نمیشد.

از طرفی نیز باید توجه داشت که چنانچه سایر ادیان هم مورد نظر قانونگذار میبود می بایست به نحوی تصریح می شد و معمولا هر کجا که در قوانین لازم بوده، با تصریح به، سایر ادیان، این مشکل حل شده است.

حال این سئوال مطرح می شود که بالاخره تکلیف سایر ادیان چیست و اگر کسی از این باب به توهین به مقدسات سایر ادیان (که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مجاز شناخته شده اند) پرداخت چگونه با وی رفتار می شود؟

پاسخ این است که اولا توهین به هیچ وجه من الوجوه مورد قبول قانونگذار نیست و به اشکال مختلفی ممنوع شده و مجازاتی هم برای اهانت کننده پیش بینی گردیده، ثانیا به تنقیح مناط از همین ماده می توان اینگونه برداشت نمود که توهین به مقدسات سایر ادیان که حرمت شرعی دارند هم ممنوع و مستوجب پیگیری قانونی است.

البته در ماده ۵۱۳ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، توهین به هریک از انبیاء عظام مورد حکم قرار گرفته، ولی این حکم در همین حد قابل تفسیر است.

دوم – در موارد ۲۵ گانه فوق آنچه را که به نظر می رسید دارای حرمت شرعی هستند عنوان شد و بدیهی است مراد از بیان آنها برشماری مصادیقی که در حوزه و هدف بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات است، نمی باشد. بلکه نظر بر این بوده که آنچه را که در فرهنگ ایرانی و اسلامی دارای حرمت شرعی به شمار می روند بیان شوند و در آنها، تصویر، مکان، شخص حقیقی، شخص حقوقی، اجتماع، کتاب و … به چشم می خورد در حالی که در قسمت اخیر بند ۸ مورد بحث فقط توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند مورد حکم قرار گرفته و لذا از آن نمونه ها، می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

(ضمنا یادآوری این نکته ضروری است که در بند ۸ مارالذکر، برای اشخاص حقیقی دارای حرمت شرعی، حد و حصری از حیث زنده یا غیر زنده بودن بیان نشده است.)

۱- معصومین علیهم السلام (اعم از نام آنها یا تصویر منسوب به آنان و یا مرقد مطهر آن بزگواران)

۲- بیت الله الحرام و ملحقات آن .

3- مسجد النبی و مسجد الاقصی

۴- قبرستان بقیع.

۵- مرقد منور هریک از امام زادگان سلام الله علیهم اجمعین. (چه در داخل و یا خارج از کشور)

۶- اماکنی که تحت عنوان قدمگاه یا مکانی که اعتقاد عمومی بر این است که یکی از ائمه از اطهار یا امام زادگان علیهم السلام در آنجا نماز خوانده و یا توقف نموده اند.

۷- مساجد و یا نماز خانه ها.

ه۸.حسینه ها – تکایا و …

۹- مرقد مطهر امام خمینی (س) و یا هریک از عبادالله الصالحين.

۱۰- شخص امام خمینی رضوان الله تعالى عليه و یا مقام معظم رهبری

۱۱- نماز

در موارد یازده گانه بالا، هم شخص حقیقی دیده می شود و هم شخص حقوقی و بدیهی است که اماکن مذکور در آنها به اعتبار وجود صاحب مکان است و بنام او از حقوق مربوطه دفاع می شود زیرا این گونه اماکن نیز دارای شخصیت حقوقی هستند و می توانند تملک و حتی تجارت هم داشته باشند،مثل آستان قدس رضوی که دارای ساختمانها و زمین هایی است و در آمدهای مختلفی دارد و هر از چند گاهی به خرید اراضی مجاور مبادرت می کند و یا اینکه شرکت ها و کارخانجاتی دارد و مجموع اینها متولیان و دست اندرکاران مختلفی دارند ولی در عین حال وجود آستان مبارک قدس رضوی به اعتبار وجود متولیان آن نیست و ایضا چنانچه کسی شکایتی از آستان قدس رضوی داشته باشد بنام متولی طرح و شکایت نمی کند بلکه شکایت علیه آستان قدس رضوی مطرح می شود و متولی مربوطه به اعزام وکیل مبادرت می نماید و یا می تواند رأسا در دادگاه حاضر شده و دفاع کند.

همچنین در بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات به عکس و کاریکاتور اشاره شده و عبارت قانونی این است:

( (توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، اگر چه از طریق انتشار عکس یا کاریکاتور باشد.))

در واقع در این ماده مطلق توهین مد نظر قانونگذار بوده و توهین در مطبوعات ممکن است نوشتاری و یا به صورت عکس و کاریکاتور باشد و تصریح به عکس و کاریکاتور از باب رفع شبهه است ولی در عین حال توهین نوشتاری را نفی نمی کند.

البته ناگفته پیداست که فرض قانونگذار این نیست که مطلق کاریکاتور أماكن شرعی را ممنوع نماید بلکه هدف این است که در پیام کاریکاتور، توهینی در این زمینه استنباط نشود زیرا کاریکاتورها بعضا چند معنایی هستند و هر کس به فراخور درک و فهم خود از آنها برداشت می کند، هر چند ممکن است منظوری از حیث توهين مدنظر کاریکاتوریست نبوده باشد ولی عملا این کار صورت گرفته باشد، لذا دقت در رسم کاریکاتور از اهمیت بالایی برخوردار است.

9- استفاده ابزاری از افراد در تصاویر و محتوی، تحقیر و توهین به جنس زن.

این عنوان از جرم صرفا در قانون مطبوعات مورد نظر قرار گرفته و در قانون مجازات اسلامی در این مورد نصی مطرح نشده است و شاید علت آن عدم مصداق خاص دیگری باشد.

به هر حال بند ۱۰ ماده ۶ قانون مطبوعات این گونه اشعار می دارد:

استفاده ابزاری از افراد (اعم از زن و مرد) در تصاویر و محتوا، تحقیر و توهین به جنس زن، تبليغ تشریفات و تجملات نامشروع و غیر قانونی، طرح مطالب موجب تضاد میان زن و مرد از طریق دفاع غیر شرعی از حقوق آنان.

ضمانت اجرای تخلف از این حکم قانونی در تبصره ۲ ماده ۶ مورد بحث آمده که همانا مجازات های مقرر در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی می باشد.

در این جرم خاص به خوبی دیده می شود که مقنن به دفاع از ارزش و مقام انسانها که نباید در رده ابزار و کالاها قرار گیرد ((علی الخصوص مقام والای زن که متأسفانه امروزه تقریبا در تمامی کشورها مخدوش شده و از زن به عنوان رکن اصلی تبلیغات به صورت ناجوانمردانه و غیر انسانی سوءاستفاده میشود))و در مقام مقابله با سوءاستفاده از تصویرهای غیر اخلاقی که می توان از زن برای معرفی کالاها و خدمات، بکار برد، وارد عمل شده و حکم داده است.

توهین به اشخاص یا مقدسات توسط عکس و کاریکاتور

اینکه چرا فقط در قانون مطبوعات به این موضوع توجه شده، در حالی که ممکن است تبلیغات کالاها و خدمات در جاهای دیگری نظیر تابلوها، سیمای جمهوری اسلامی، تراکت ها و … هم وجود داشته باشد، شاید علت آن حساسیت در کنترل مطبوعات باشد، زیرا به هر حال صدا و سیما بر اساس مقرراتی که بر آن حکم فرماست قابل کنترل می باشد.

توهین به چه معناست ؟

همان گونه که قبلا هم اشاره شد، توهین به معنی خوار شمردن است و  علت ورود به بحث راجع به استفاده ابزاری از افراد ( و مخصوصا زن) در آگهی ها و تبلیغات، دفاع از افراد در مقابل خوار شدن است.

در حالیکه در این جرم، ماهیتأ توهین کلامی یا نوشتاری صورت نگرفته و با توجه به مباحثی که در باب بررسی ماهوی جرم توهین صورت گرفت به خوبی دیده میشود که توهین دامنهای وسیع میتواند در فرهنگ ما داشته باشد و در نتیجه توجه به این نکته در هنگام بررسی قضایی بسیار حائز اهمیت است.

لازم به ذکر است موسسه تهران وکیل دارای بهترین وکیل کیفری است. شما می توانید جهت اخذ مشاوره حقوقی آنلاین رایگان 24 ساعته با این موسسه در ارتباط باشید.

برای دریافت مشاوره حقوقی کیفری توسط وکیل کیفری به صفحه فوق مراجعه نمایید یا با کارشناسان مشاوره حقوقی ما در ارتباط باشید.