توهین به دین اسلام و مقدسات اسلامی

در نوشتار حاضر به موضوع توهین به دین اسلام و مقدسات اسلامی پرداخته شده است. در صورت نیاز می توانید از خدمات مشاوره حقوقی این موسسه بهره مند شوید.

توهین به دین اسلام و مقدسات اسلامی چه حکمی دارد؟

دین مبین اسلام آخرین راهکاری است که از سوی خداوند تبارک و تعالی برای بشریت ارسال شده و چون ادیان الهی بنا به فراخور فهم و درک بشر تنظیم شده اند از این نظر می توان به عزت و جایگاه اسلام عزیز بیشتر پی برد و چنانچه کسی قصد تزلزل پایه اسلام را داشته باشد مجرم است و جرم وی، هم دارای جنبه حق الهی است هم حق الناسی.

در بحث حق الناسی آن، در مقابل جمیع مسلمانان می بایست پاسخگو باشد، لذا مقنن محترم به دفاع از اسلام عزیز، این محدودیت را در قانون در نظر گرفته و به احدی ( چه مسلمان و یا غیر مسلمان)اجازه توهین به این دین الهی بی نظیر را نداده است.

در بند ۷ ماده ۶ قانون مطبوعات چهار نوع توهین ممنوع شده که عبارتند از:

الف – دین مبین اسلام

ب – مقدسات آن

ج- مقام معظم رهبری

د- مراجع مسلم تقلید

توهین به دین اسلام و مقدسات اسلامی

در موارد (ج) و (د) قبلا توضیحات لازم داده شد و از این رو که به منظور جلوگیری از خلط بحث در آنجا به موارد (الف و ب) اشاره نشد، لذا در این قسمت از بحث به بررسی توهین به دین مبین اسلام و مقدسات آن می پردازیم.

در قانون مجازات اسلامی توهین به دین مبین اسلام پیش بینی نشده و این نوع توهین فقط در بند ۷ ماده ۶ قانون مطبوعات مورد توجه قانونگذار قرار گرفته و دامنه آن محدود به مطبوعات میشود.

در عین حال در همین بند، توهین به مقدسات آن (اسلامی) هم مورد حکم قرار گرفته و همین مشابهت هم در ماده ۵۱۳ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی وجود دارد که در آنجا حکم مفصلی بدین شرح پیش بینی شده است:

( (هر کس به مقدسات اسلام و یا هریک از انبیای عظام یا ائمه طاهرین ( ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س)اهانت نماید اگر مشمول حکم ساب النبی باشد اعدام می شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود.))

تعریف خاصی از مقدسات اسلام در هیچیک از قوانین و متون وجود ندارد و لذا آنرا باید در عرف جستجو نمود و به عبارت دیگر باید دید که از نظر مسلمانان چه چیزهایی تقدس دارند و اگر توهینی نسبت به آنها صورت گیرد تا چه حد حساسیت دینی مسلمانان را بر می انگیزد – و به اصطلاح دفاع اسلامی مطرح می شود – در این بین تفاوتی بین تشیع و تسنن هم در ماده قانونی مورد بحث مطرح نشده است و در احکام قانونی معنونه صرفا به مقدسات اسلامی اکتفا شده است و لذا می تواند در برگیرنده مقدسات خاص تشیع و خاص تسنن و یا مقدسات مشترک آنها هم باشد.

در این زمینه در مبحث هشتم به نمونه هایی اشاره گردید و با اضافه نمودن این توضیح که اساسأ كلمه مقدس که جمع آن مقدسات است محدود به خدا و پیامبران او نمی شود بلکه در این دایره تمامیت آنچه که به نحوی در راستای اسلام عزیز و یا تحکیم و ترویج و تبلیغ و پیروی و … از آن میشود قرار می گیرد.

 این فرهنگ (البته با تفاوت هایی در تفسیر و تعبیر و یا مصادیق آن) نه تنها بین مسلمانان بلکه در میان سایر ادیان نیز مرسوم است که حتی برخی اشخاص را که دستی در تبلیغ و ترویج دین شان داشته اند و یا مبارزاتی به دفاع از دین داشته و یا پاک و معصوم زندگی کرده اند، با پسوند مقدس (SAINT) عنوان می نمایند مثل ژاندارک مقدس (شخص).

به طور مثال در سده چهارم میلادی یکی از اسقف های آسیای صغیر (ترکیه امروز) که به خاطر رفتار مهربانانه اش با کودکان شهرت یافت، این شخص که بعدها به سنت نیکولاس (نیکولاس قدیس) شهرت یافت، در نقاشی های قرون وسطی و عصر رنسانس به شکل مردی بلند بالا با چهره ای نجیبانه نشان داده شده است و تا حدود قرن شانزدهم جشن مخصوص او در روز ششم دسامبر در سراسر اروپا برگزار می شد، اما از آن پس این جشن تنها به پروتستان هلند منحصر گردید و سپس مهاجران هلندی که به آمریکای شمالی کوچ کردند این رسم را با خود به آن کشور بردند و در آنجا بود که نام او به سانتا كلوز (Santaclaus) تغییر یافت.

البته عموما در آیین مسیحیت این لقب (SAINT) را به کسی که مرده است میدهند زیرا اعتقاد بر این است که وی خوب و پاک بوده است. مثل پاتریک مقدس (Saint Patrick) و یا نوشته های مقدس ( Saint lines(.

و به طور کل به کسی می گویند که خیلی خوب، مهربان و صبور است.

صرف نظر از آیین مسیحیت آنچه که در ادامه مبحث می توان اشاره کرد این است که تمامی مواردی که در مبحث هشتم نام برده شد و موارد مشابه را می توان مقدسات اسلام به حساب آورد.

در باب اینکه توهین به مقدسات اسلام از چه راه هایی امکان پذیر است هم فرقی بین گفتاری – نوشتاری – عکس – کاریکاتور – فیلم و … وجود ندارد. لیکن آنچه که مهم است قصد و اراده توهین کننده می باشد که میزان و چگونگی مجازات وی را تعیین خواهد نمود، زیرا اگر کسی عامدأ و از روی سوءنیت به دین مبین اسلام و یا مقدسات آن توهین نماید، مرتد می شود و با حکم به ارتداد وی، مهدورالدم نیز به حساب می آید و در نتیجه کشته خواهد شد و در غیر این صورت یعنی چنانچه اهانت وی از روی عمد نباشد و ارتداد وی محرز نشود، حکم تعزیری حبس برای وی در نظر گرفته خواهد شد.

در ماده ۲۶ قانون مطبوعات – صرفأ – وجهه خاص اهانت از طریق مطبوعات در نظر گرفته شده لیکن هیچگونه حکم ویا تکلیفی از حیث چگونگی ادامه کار آن مطبوعه در نظر گرفته نشده و فقط به ابعاد ارتداد و تعزیر توجه شده است. حکم این ماده بدین شرح است:

( (هرکس بوسیله مطبوعات به دین مبین اسلام و مقدسات آن اهانت کند، در صورتی که به ارتداد منجر شود حکم ارتداد در حق وی صادر و اجراء و اگر به ارتداد نیانجامد طبق نظر حاکم شرع بر اساس قانون تعزیرات با وی رفتار خواهد شد.»

به نظر می رسد ماده ۲۶ فوق الذکر مستلزم اصلاح است زیرا در ماده ۲۷ همان قانون، توهین به رهبری یا شورای رهبری و یا مراجع تقلید، به استثناء مجازات تعزیری برای نویسنده و مدیر مسئول، موجب لغو پروانه آن مطبوعه هم هست، در حالی که در ماده ۲۶ فقط شخص نویسنده مسئول شناخته می شود و لذا چنانچه در مطبوعه ای به دین مقدس اسلام و یا مقدسات آن توهین شود، مدیر مسئول آن مطبوعه هیچگونه تکلیفی در این باب ندارد و آن مطبوعه به کار خود ادامه خواهد داد، در حالی که در بند (د) ماده ۲ قانون مطبوعات، ترویج و تبلیغ فرهنگ اصیل اسلامی و گسترش فضائل اخلاقی به عنوان رسالت مطبوعات بیان شده است.

توهین به دین اسلام و مقدسات اسلامی

اهانت به هریک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س)

در ارتباط با انبیاء و تفاوت آن با پیامبران اولوالعزم باید گفت که در قوانین بالصراحه مطلبی عنوان نشده است.

لیکن همانگونه که می دانیم، پیامبران اولوالعزم به ترتیب حضرت نوح عليه السلام، حضرت ابراهیم علیه السلام، حضرت موسی علیه السلام، حضرت عیسی علیه السلام و پیامبر گرامی اسلام صلوات الله علیه می باشند. ولی انبیاء عظام به سایر پیامبران از جمله داوود عليه السلام، يوسف عليه السلام، يونس عليه السلام و … هم اطلاق می شود و شاید بتوان دامنه این عنوان (انبياء عظام)را به تمامی پیامبرانی که در قرآن کریم به نام مبارک آنها اشاره شده تسری داد.

معنی اولوالعزم این است که دارای کتاب و شریعت باشند و شریعت هر یک ناسخ و کامل کننده شریعت قبلی باشد و برای این اولوالعزم گویند که دارای عزیمتها و شریعت ها بوده اند چنانچه حضرت نوح مبعوث شده با کتاب و شریعت نوح و حضرت موسی پس از او تورات را آورد و مردم را به عمل بدان امر کرد و سپس حضرت عیسی آمد انجیل را آورد و امر کرد مردم را که شریعت را ترک کنند تا زمان حضرت محمدبن عبدالله (ص) که بر جميع ما سوې الله مبعوث شد و قرآن را آورد و شریعت او ناسخ همه ادیان بود و تا روز قیامت این شریعت منسوخ نخواهد شد.

لیکن آنچه که مسلم است و مراد مقنن از آن استنباط می شود این است که تمامی پیامبران الهی نبوده است (هر چند که حفظ حرمت و شأن تمامی آنان علیهم السلام لازم الرعایه می باشد)ولی پسوند عظام موجب محصور نمودن دسته ای از پیامبران است که در عین حال نامی از آنها در متون قانونی برده نشده است.

البته شایان ذکر است که برخی از حقوق دانان معتقدند که پسوند عظام صرفا به منظور بزرگداشت و تکریم شأن و مقام آن حضرات است و نتیجه می گیرند که تمامی یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر را شامل می شود، در عین حال عکس این نظریه هم به شرحی که گذشت وجود دارد و چنانچه هدف قانونگذار غیر این بود می بایست از باب تنجیز در انشاء متن قانونی که نتیجه آن پیشگیری از برداشت های متفاوت بود، از عبارت (تمامی پیامبران الهی علیهم السلام)استفاده می نمود و در عین حال به نحوی نیز اسامی تمامی آنها یا حداقل، بخش قابل توجهی از آنها را معرفی می کرد که در مواقع لازم قابل استفاده باشد.

حال جهت اطلاع به اسامی برخی پیامبران بنی اسرائیل که ممکن است اکثر افراد با ۔ حتی- به نام آنها آشنایی چندانی نداشته باشند اشاره می شود، ضمن اشاره به این نکته که دوران پیامبری برخی از این حضرات تقارن زمانی نیز داشته است:

حضرت یعقوب عليه السلام.

حضرت یوسف علیه السلام.

حضرت شعیب بن صیفون عليه السلام. (همان شعیب معروف که ۲۴۲ سال عمر کرد)

حضرت شعیب بن مهرم علیه السلام .(که ۴۳ سال عمر کرد)

حضرت عمران علیه السلام.

حضرت موسی علیه السلام.

حضرت یوشع (ذوالکفل) علیه السلام.

حضرت سموئیل علیه السلام.

حضرت داوود عليه السلام.

حضرت ناتان علیه السلام.

حضرت سلیمان علیه السلام.

حضرت کاليب عليه السلام.

حضرت حزقیل علیه السلام.

حضرت آلی علیه السلام.

حضرت القانا عليه السلام.

حضرت احياء عليه السلام.

حضرت شمعیا (شعيا)عليه السلام. (البته گفته شده که به ظن قوی شعيا و شمعیا دو نفر هستند.))

حضرت الیاس علیه السلام.

حضرت الیسع علیه السلام.

حضرت حیقوق علیه السلام.

حضرت یونس (ذوالنون) عليه السلام.

حضرت ارمیا (یر میا)عليه السلام.

حضرت منذربن شمعون عليه السلام.

حضرت دانیال علیه السلام.

حضرت زکریا علیه السلام.

حضرت یحیی علیه السلام.

توهین به دین اسلام و مقدسات اسلامی

( (جهت اطلاع خوانندگان محترم، خالی از لطف نیست که اشاره گردد، آرامگاه مطهر برخی از پیامبران الهی در ایران است که عبارتند از:

چهار انبیاء در قزوین؛ حضرت سلام، حضرت سلوم، حضرت سهولی، حضرت القيا۔

حضرت ارمیا در میامی نزدیک مشهد.

حضرت قیدار بن اسماعیل در جنوب زنجان.

حضرت شموئیل در ده فرسخی ساوه.

حضرت حیقوق در تویسرکان.

حضرت شعیا در امامزاده اسماعیل اصفهان.

حضرت یوشع در لسان الارض اصفهان.

حضرت دانیال در شوش.

حضرت باقر روبن فرزند یعقوب در خرمشهر .

حضرت شعیب بن صیفون در نزدیکی شوشتر.

حال آنچه که در ماده ۵۱۳ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی به عنوان مجازات در این نوع از توهین آمده است به دو شق می باشد اول اینکه، اگر مشمول حکم ساب النبی باشد اعدام می شود – و دوم – در غیر اینصورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.

در صورتی که قصد دارید با یک موسسه حقوقی در ارتباط باشید، می توانید برای اخذ مشاوره حقوقی با وکیل خوب در موسسه تهران وکیل ارتباط برقرار نمایید.

برای دریافت مشاوره حقوقی کیفری توسط وکیل کیفری به صفحه فوق مراجعه نمایید یا با کارشناسان مشاوره حقوقی ما در ارتباط باشید.