خواهان باید بداند کدام مرجع قضائی صلاحیت رسیدگی به دعاوی ارث و میراث را دارد تا درخواست و یا دعوای خود را به آن مرجع تقدیم نماید. برای شناسایی مرجع قضائی صالح ابتدا به بررسی انواع صلاحیت می پردازیم.
گفتار اول: صلاحیت ذاتی محاکم
با توجه به اینکه دعاوی و درخواست های ارث و میراث متعدد می باشند صلاحیت محاکم و مراجع قضائی حسب مورد متفاوت بوده که به شرح ذیل توضیح میدهیم:
الف) دعاوی در صلاحیت شورای حل اختلاف: هرچند مطابق ماده ۱۶۳ قانون امور حسبی محاکم بخش صلاحیت رسیدگی به درخواستها «مهر و موم و رفع آن و تحریر و تصفیه ترکه» را داشته، لیکن با تغییر قانون و تصویب قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۸۷ مستندا به بند ۳ ماده ۱۱ این قانون، این نوع درخواست ها در صلاحیت قاضی شورای حل اختلاف می باشند؛ بنابراین متقاضی یا خواهان باید درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را به شورای حل اختلاف تقدیم نماید.
ب) دعاوی در صلاحیت مراجع قضائی: نظر به اینکه تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث از امور قضائی می باشند و یک نوع اظهارنظر قضائی برای فصل خصومت را می طلبند الزاما باید در مراجع قضائی مطرح گردد. برابر ماده ۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی به این دعاوی ( تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث) در صلاحیت ذاتی دادگاههای عمومی قرار خواهد گرفت.
گفتار دوم: صلاحیت محلی محاکم
مقررات مربوط به صلاحیت محلی برای رسیدگی به دعاوی ارث و میراث در قانون عام وا خاص به شرح ذیل پیش بینی شده است.
الف) مقررات صلاحیت محلی در قانون آیین دادرسی مدنی: وفق ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی: «دعاوی راجع به ترکه متوفی اگر چه خواسته، دین یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده، در دادگاه محلی اقامه می شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.»
ب) مقررات صلاحیت محلی در قانون امور حسبی: مطابق مواد ۱۶۳ و ۱۶۴ و ۱۶۵ قانون امور حسبی: «مرجع رسیدگی به امور راجع به ترکه دادگاه بخشی است که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در حوزه آن بوده و اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد، دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به رسیدگی می باشد و اگر متوفی در ایران ساکن هم نبوده باشد، دادگاهی که اموال غیرمنقول متوفی در حوزه آن واقع شده، صالح است و اگر اموال غیرمنقول هم در حوزه های متعدد واقع باشند، دادگاهی که قبل از همه اقدام نموده، صالح می باشد.»
لازم به ذکر است که سلسله مراتب صلاحیت محلی در خصوص درخواستها و دعاوی که در صلاحیت ذاتی شورا قرار گرفته نیز، رعایت خواهد شد.
بدون دیدگاه