مزاحمت و ممانعت

در این مطلب به موضوع مزاحمت و ممانعت اشاره شده است. شما می توانید در صورت نیاز به مشاوره حقوقی رایگان از طریق راههای ارتباطی با ما در تماس باشید 

مزاحمت و ممانعت

تصور کنید مال در دست مالک یا شخص دیگری است ولی به علت مزاحمت دیگری نتواند به درستی از آن استفاده کند و از حقوق خود در مال تحت تصرف خود منتفع شود. گاهی نیز شخصی دارای حق انتفاع یا حق ارتفاق در ملک دیگری است ولی صاحب آن ملک یا شخص ثالثی مانع استفاده وی از حق خود می‌شوند. در این صورت تصرف عدوانی که مال را از ید مالک عین یا منفعت آن خارج می‌کند رخ نداده است، بلکه تنها حق استفاده از آن با مزاحمت یا ممانعت رو به رو شده است. از این دو مورد با عنوان های مزاحمت و ممانعت از حق یاد می‌کنند که هر دو از مصادیق تصرف به شمار می‌روند و قابل پیگیری در مراجع قضایی هستند. در این مطلب به بررسی مزاحمت و ممانعت از حق، نحوه اقامه دعوی راجع به آن ها و جرم هر کدام می‌پردازیم.

مزاحمت از حق

مزاحمت از حق به معنای ایجاد مزاحمت از طرف مزاحم در تصرف و انتفاع از مال است(چه متصرف صاحب مال باشد و چه حق انتفاع داشته باشد)؛ بدین‌ صورت که مال در ید و تصرف صاحب آن است ولی شخصی مزاحم استفاده از آن می‌شود. به عنوان مثال شخصی با پارک کردن اتومبیل خود در جلو خانه شما، رفت و آمد شما را به منزلتان دشوار می‌کند. البته برای تحقق مزاحمت از حق، شروط زیر لازم است:

• مال قبلا در تصرف خواهان بوده باشد؛

بدین معنی که پیش از ایجاد مزاحمت، مال در تصرف خواهان بوده و او از آن استفاده می‌کرده است.

• مال در ید خواهان باشد؛

برای ایجاد مزاحمت، مال از ید خواهان خارج نمی‌شود، بلکه تنها برای استفاده از حقوق او مزاحمت ایجاد می‌شود.

• تحقق مزاحمت عمدی؛

چنانچه مزاحمت به عمد صورت گیرد، می توان آن را در دادگاه مطرح و پیگیری کرد.

• فعلیت داشتن مزاحمت؛

بدین معنی که در هنگام اقامه دعوی علیه مزاحم نیز مزاحمت رفع نشده باشد.

مزاحمت و ممانعت

ممانعت از حق

موضوع ممانعت با مزاحمت از حق تفاوت دارد؛ با این حال در بیش تر موارد، به عنوان مثال در بحث مجازات، با هم بررسی می‌شوند.

حق انتفاع و حق ارتفاق از حقوقی هستند که برای مالک آن ها در ملک دیگری ایجاد می‌شود و چنانچه مالک یا شخص ثالثی مانع بهره مندی صاحب حق از حقوق خود شود، ممانعت از حق رخ می‌دهد. در ممانعت از حق، شخصی مانع از استفاده صاحب حق انتفاع یا ارتفاق شخصی در ملک دیگری می‌شود، بر خلاف مزاحمت که شخص را در استفاده از مالی که در ید اوست دچار مشکل و مزاحمت می‌کند. به عنوان مثال، شما یک مجری آب در ملک دیگری دارید و صاحب ملک مانع از عبور آب در آن مجرا و استفاده شما از آن می‌شود.

دعوی مزاحمت از حق

خواهان و هر شخصی که مال در تصرف اوست و به علت مزاحمت دیگری ‌نتواند از مال خود به نحو احسن استفاده کند، می تواند با شکایت از شخص مزاحم و اقامه دعوی علیه او، خواستار رفع مزاحمت شود. یکی از شروطی که سبب پذیرفته شدن دعوی مزاحمت می‌شود آن است که مزاحمت در زمان اقامه دعوی نیز وقوع داشته باشد؛ بنابراین مزاحمتی که قبلا صورت گرفته و رفع شده است و یا مزاحمتی که احتمال وقوع آن وجود دارد ولی در حال حاضر فعلیت ندارد، قابل پیگیری در دادگاه نیست.

مزاحمت و ممانعت

ماده ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی در رابطه با دعوی مزاحمت از حق بیان می‌دارد که دعوی مزاحمت از حق دعوایی است که در آن شخصی که مال غیر منقول در تصرف اوست، رفع مزاحمت شخص مزاحم را در تصرفات خود تقاضا کند.

دعوی ممانعت از حق

ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی نیز در تعریف دعوی ممانعت از حق می‌گوید: دعوی ممانعت از حق یعنی درخواست برای برطرف کردن مانع در استفاده از حق انتفاع یا حق ارتفاق در ملک غیر.

لازم به ذکر است در صورتی که در شمال تهران، غرب تهران، شرق تهران یا کرج هستید و به مشاوره با وکیل ملکی نیاز دارید، می توانید با مشاوره حقوقی موسسه حقوقی تهران وکیل در ارتباط باشید.

تفاوت های مزاحمت و ممانعت از حق

دو مورد از بارزترین تفاوت های مزاحمت و ممانعت از حق عبارتند از:

• مزاحمت موجب بروز اختلال و مشکل در استفاده از حق می‌شود، در صورتی که در ممانعت، استفاده از حق به طور کلی منع می‌شود.
• مزاحمت علیه حق استفاده از ملک در تصرف خواهان است ولی ممانعت علیه حقی است که خواهان در ملک دیگری دارد.
• مزاحمت و ممانعت

شباهت های مزاحمت و ممانعت از حق

همانطور که قبلا اشاره کردیم، صاحب حق می‌تواند علیه شخص مزاحم و مانع از حق شکایت کند. دعوی مزاحمت و ممانعت علاوه بر تفاوت هایی که ذکر کردیم، شباهت هایی نیز دارند که به شرح زیر است:

• هر دو آن ها مربوط به مال غیر منقول هستند.
• قانون برای جلوگیری از تصرف عدوانی، حمایت هایی دارد که خواهان دعوی مزاحمت و ممانعت از حق نیز می‌تواند از آن ها بهره‌مند شود. مانند آنکه رسیدگی به دعوی به تشریفات خاصی نیاز ندارد و بدون نوبت به آن رسیدگی می‌شود.
• مزاحمت و ممانعت
• برای اقامه دعوی، اثبات داشتن حق ارتفاق و انتفاع در گذشته برای خواهان لازم است.

جرم مزاحمت و ممانعت از حق

به دلیل آنکه مزاحمت و ممانعت از حق در مورد اموال غیر منقول هستند، دادگاه صالح جهت مطرح کردن و رسیدگی دعاوی مربوط به آن ها، براساس ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه واقع در حوزه مال غیر منقول است، حتی اگر خوانده در آن حوزه اقامت نداشته باشد. هزینه دادرسی این دو دعوی نیز، براساس هزینه دادرسی دعاوی غیرمالی و مقدار ثابتی است. لازم به ذکر است که رای صادر شده در مورد دعاوی غیر مالی در دادگاه، قابلیت تجدید نظر دارد.

مزاحمت و ممانعت

مطابق قانون، مزاحم و مانع از حق مجرم شناخته می شوند و باید علاوه بر رفع مزاحمت و ممانعت، مجازات نیز بشوند. مجازات شخص مزاحم و مانع از حق نیز براساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، در مورد املاک عمومی، از ۱ ماه تا ۱ سال و در مورد املاک خصوصی، نصف آن یعنی از ۱۵ روز تا ۶ ماه تعیین می‌شود.