مطالبه بهای حق ریشه و نسق زراعی+وکیل

مطالبه بهای حق ریشه و نسق زراعی توسط وکلای پایه یک دادگستری در موسسه تهران وکیل انجام میگیرد برای آشنایی با چند و چون آ« مقاله فوق را تا انتها مطالعه بفرمایید

از دیر باز رسم بوده است که مالکین باغ و زمین های کشاورزی، زمین خود را در قالب قرارداد اجاره، مزارعه، مساقات و سایر روش ها در اختیار کشاورز و زارع قرار میدادند و زارع پس از آن که زمین را آماده ی زرع می کرد، اقدام به کاشت درخت و زراعت می کرد. در بسیاری از مناطق ایران، عرف بر این بود که پس از پایان قرارداد بین زارع و مالک زمین، حقی برای زارع ایجاد می شد که مالک باید قبل از تخلیه ی ملک، مبلغی را به عنوان حق ریشه به کشاورز و زارع پرداخت می کرد

در این برگ مطالبه بهای حق ریشه و نسق زراعی ارائه شده است برای دریافت جواب سوالات حقوقی خود در این باب به راه های ارتباطی موجود در سایت مراجعه کنید

.

این حق اگر چه در منابع فقهی سابقه ندارد، ولی در نظام قانونی و رویه ی قضایی کشور با استناد به عرف به رسمیت شناخته شده است. این حق در مناطق مختلف کشور، اسامی متفاوتی دارد. از جمله این حق را به حق نسق زراعی، حق زارعانه، حق آب و گل، حق بنه، حق دسترنج رعیتی خوانده اند.

حق ریشه یا نسق زراعی، نوعی حق مالی است که شباهت زیادی به حقوقی، مثل حق کسب و پیشه دارد.

صاحب حق ریشه و نسق زراعی که اقدام به تخلیه ملک و تحویل آن به مالک کرده است، می تواند دادخواست مطالبهی حق ریشه و نسق زراعی را تقدیم کند.

میزان بهای حق ریشه در صورت عدم توافق بین مالک و زارع، توسط خبره یا کارشناس، ارزیابی و تعیین می شود. برخی عوامل موثر در ارزیابی بهای حق نسق و ریشه ی کشاورزی عبارتند از: طول مدت زراعت توسط زارع، میزان آبادانی و توسعه زراعت توسط زارع، میزان سرمایه گذاری کشاورز و هم چنین موقعیت و ارزش ملک. معمولا میزان حق ریشه به صورت درصدی از ارزش ملک، محاسبه می شود

.

• طرفین دعوی

زارع که قصد مطالبهی بهای حق ریشه را دارد، خواهان دعوی است و دعوا باید به طرفیت مالک، طرح شود.

• مرجع صالح برای رسیدگی

حق زارعانه از حقوق مالی معنوی محسوب میشود. به همین جهت نمی توان آن را غیر منقول تلقی کرد و باید از اموال منقول محسوب کنیم؛ زیرا با انتزاع يد زارع از ملک مزروعی، وی دیگر حق عینی بر ملک ندارد و صرفا می تواند، بهای حق مزبور را مطالبه کند.

بنابراین دادخواست مطالبه ی بهای نسق زارعانه باید در محل اقامت خوانده و یا دادگاهی که عقد در حوزه ی آن واقع شده است یا تعهد باید در آنجا واقع بشود، مطرح شود. با این حال برخی از محاكم، حق زارعانه را در حکم مال غیر منقول دانسته اند و دادگاه محل وقوع مال غیر منقول را صالح به رسیدگی می دانند.

• نحوه ی اجرای رأی

پس از صدور رأی محکومیت خوانده به پرداخت حق ریشه و قطعیت رأی، اجراییه صادر می شود و محكوم عليه مکلف است، ظرف مهلت ۱۰ روز نسبت به اجرای آن اقدام کند. در غیر این صورت اموال وی از جمله ملکی که نسبت به آن ادعای حق ریشه شده است. قابل توقیف است و از طریق مزایده به فروش می رسد.

برخی نکات کلیدی مرتبط با دعوی

۱) زارع در صورتی می تواند، مطالبه ی حق ریشه کند که ملک از دست او خارج شده باشد و در فرضی که ملک در تصرف زارع است، مالک، تعهدی نسبت به پرداخت حق ریشه ندارد.

۲) حق زارعانه تنها در املاک مزروعی ایجاد می شود و در مورد سایر املاک، موضوعیت ندارد.

۳) صرف انعقاد قرارداد و اقدام به زراعت توسط زارع، موجد حق زارعانه نبوده است؛ بلکه تصرفات زارعانه باید استمرار داشته باشد.

۴) صدور حکم محکومیت مالک زمین به پرداخت مبالغی تحت عنوان حق ریشه و نسق زراعی در صورتی ممکن است که تصرفات زارع، ناشی از اذن مالک و یا در قالب یکی از عقود زراعی باشد و غصب، ایجاد حقی برای زارع نمی کند.

۵) طبق برخی آرای اصراری دیوان عالی کشور، اگر صراحتا ذکر شده باشد. مستأجر حق دسترنج و یا حق ریشه ندارد، دسترنج و نسق زارعانه را نمی توان مطالبه کرد؛ اما نظر مخالفی نیز وجود دارد که حق زارعانه در حین انعقاد قرارداد زراعی و قبل از ایجاد حق زارعانه قابل اسقاط نیست؛ چون اسقاط ما لم يجب محسوب میشود.

۶) نسق زارعانه در حقیقت مانند حق کسب و پیشه است و عده ای معتقدند، حق زارعانه مشابه ی حق کسب و پیشه در کشاورزی است. با این تفاوت که موضوع حق کسب و پیشه و تجارت، اماکن تجاری است؛ ولی موضوع حق زارعانه زمینهای زراعی می باشد.

۷) حق زارعانه چه به صورت ارادی و چه به صورت قهری قابلیت نقل و انتقال را دارد و صاحب حق ریشه می تواند آن را در قالب صلح نامه ی عادی و یا رسمی به اشخاص دیگر منتقل کند. البته برخی معتقدند، اگر موجر با انتقال موافق نباشد، راست نمی توان حق زارعانه را انتقال داد؛ بلکه باید ضمن انتقال منافع عین مستاجره این انتقال انجام یابد. بنابراین می توان تجویز انتقال منافع را در خواست کرد که این نوع انتقال، انتقال قضایی محسوب میشود

.

۸) از آن جا که حق ریشه جزو حقوق راجع به عین املاک نیست، نقل و انتقال آن نیز نیاز به ثبت رسمی ندارد و مشمول مواد ۲۲. ۲۶، ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت، نمیشود. .

۹) اگر حق ریشه مستند به سند رسمی و یا قرارداد معتبری باشد. برای مطالبه ی بهای آن صرف دادخواست مطالبه ی بهای حق ریشه کافی است؛ ولی اگر قراردادی بین مالک و زارع در خصوص حق ریشه وجود نداشته باشد، مدعی باید ضمن دادخواست مطالبه ی بهای حق ریشه، خواسته ی اثبات حق ریشه را نیز تقدیم کند.

۱۰) حق زارعانه قابلیت تأمین و توقیف را دارد.

۱۱) پس از اتمام قرارداد زراعی، اگر مالک بخواهد ملک مزروعی خویش را از دست زارع خارج کند، می تواند علیه زارع دعوی تخلیه را مطرح کند. در این خصوص برخی از محاکم به تخلیه ی زارع از زمین رأی نمیدهند و معتقدند، مالک صرفا می تواند، حقوق مالکانه ی خود را دریافت کند؛ ولی برخی محاکم، حکم به تخلیه ی زمین با تأدیهی حق زارعانه از سوی مالک صادر می کنند.

برای دریافت مشاوره حقوقی ملکی توسط وکیل ملکی به صفحه فوق مراجعه نمایید.