در این مطلب به موضوع وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن اشاره شده است. شما می توانید در صورت نیاز به مشاوره حقوقی رایگان از طریق راههای ارتباطی با ما در تماس باشید.
وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن
انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن:
«محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند»: ملاحظه می شود که در این ماده تولید، ذخیره و نگهداری محتویات مستهجن به قصد تجارت یا افساد و همچنین انتشار، توزیع و یا معامله این محتویات به هر قصدی به وسیله ی سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده، جرم تلقی شده است. برای تبیین و تفکیک این اصطلاحات، به شرح زیر این موارد تشریح می گردد:
الف – تولید محتویات مستهجن: یعنی ساختن فیلم و یا تصویر و یا متن گویای محتویات مستهجن. این محتويات ممکن است به صورت واقعی و یا به صورت غیر واقعی و به عبارتی ساختگی باشند.
ب – ذخیره محتویات مستهجن: یعنی این که محتویات مستهجن واقعی را در ابزارهای رایانه ای ذخیره نماید. مانند این که از استخر زنانه ای فیلم برداری نموده و در حامل های داده ذخیره نماید.
ج – نگهداری محتویات مستهجن یعنی این که محتویات مستهجن واقعی و یا غیر واقعی را در حامل های داده نگهداری نماید مانند این که یک داستان جنسی را در حافظه رایانه خود نگهداری نماید
د – «یه قصد تجارت یا افساد»: صرف تولید، ذخیره و یا نگهداری محتویات مستهجن جرم نمی باشد بلکه اگر این محتویات را به قصد تجارت و یا افساد تولید، ذخیره و یا نگهداری نماید در این صورت مرتکب جرم موضوع این ماده شده است. قصد تجارت با این محتویات، یعنی این که هدف مجرم از تولید، ذخیره و یا نگهداری آنها، به فروش رساندن محتویات مذکور و کسب منفعت مالی باشد. اما افساد در مقابل اصلاح قرار می گیرد و به معنای فاسد کردن و آلوده نمودن می باشد که در اینجا منظور آلوده نمودن فضای مجازی و به تبع آن کاربران این فضا به محتویات مستهجن میباشد. بنابراین اگر اثبات شود که فرد صرفا برای تفریح ویاهر قصد دیگری غیر از تجارت و افساد، این محتویات را در تلفن همراه و یا سامانه ی خود نگهداری می نموده، مشمول این ماده نمی باشد. به نظر نگارنده در مواردی که فرد این محتویات را می سازد، نباید در داشتن قصد تجارت و یا افساد وی تردید نمود بلکه قطعا به یکی از این دو هدف این محتویات را می سازد. در هر حال باید توجه داشت که حتی اگر این قصد تجارت یا افساد نیز احراز نشود، با شرایطی برابر تبصره ی ۲ بند ب ماده ۳ قانون نحوه ی مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیر مجاز می نمایند قابل تعقیب است.
وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن
ابهامی که در خصوص نگهداری آثار مبتذل و مستهجن وجود دارد این است که به موجب تبصره ۲ ماده ۳ قانون نحوه مجازات افراردی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند، صرف نگهداری آثار مبتذل و مستهجن جرم تلقی شده است لکن در مواد ۶۴۰ و ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی – تعزیرات، نگهداری این آثار به قصد تجارت و توزیع و افساد جرم تلقی شده است حال آیا در خصوص صرف نگهداری آثار مبتذل و مستهجن (بدون قصد تجارت و افساد) باید قائل به جرم بودن موضوع باشیم یا خیر؟ مثلا اگر کسی یک فلش مموری حاوی فیلم های مستهجن در اختیار داشت و یا در حافظه گوشی تلفن همراه خود عکسهای مبتذل داشت آیا به موجب تبصره ۲ ماده ۳ قانون نحوه مجازات افراردی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند، قابل مجازات است؟
گر چه برخی پاسخ مثبت به این پرسش میدهند و استدلال مینمایند که رأی وحدت رویه شماره ۶۴۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور با تصویب قانون جدید نحوه مجازات افراردی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند، نسخ شده است و در تبصره ۲ ماده ۳ این قانون صرف نگهداری آثار مبتذل و مستهجن جرم انگاری شده است، لكن «قانون نحوه مجازات افرادی در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند »، منصرف به افرادی است که امور سمعی و بصری را حرفه خود قرار داده اند، اما در خصوص سایر اشخاص باید همان ماده عام ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی و نیز ماده ی ۷۴۲ اخير التصویب این قانون، استناد جسته و نگهداری را تنها در صورت وجود سوء نیت خاص واجد وصف جزایی دانست. این دیدگاه با اصل تفسیر مضیق نصوص جزایی نیز سازگارتر است. » با پذیرش این دیدگاه ، رأي وحدت رویه شماره ۶۴۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور مورخ۲۳/۹/۷۸ نیز به قوت خود باقی می ماند؟
ه – انتشار و توزیع محتويات مستهجن در مقام تفکیک انتشار « از «توزيع» می توان گفت، هرگاه محتویات مستهجن از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی به صورت غیرمشخص و گسترده بدون اینکه فرد یا افراد خاصی مد نظر باشند، پخش می گردد، واژه ی انتشار به ذهن متبادر میشود اما آنچه که از واژهی «توزیع» برمی آید، این است که هرگاه محتویات مستهجن از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، در میان اشخاصی که مشخصأ مد نظر توزیع کننده هستند، پخش می شود، عمل توزیع انجام شده است.
و – معامله محتویات مستهجن: عرفا مراد از معامله ، خرید و فروش است اما به نظر می رسد اگر فرد در ازاء دریافت یک فیلم دیگر از طرف مقابل، فیلم خود را برای وی بفرستد، باز هم معامله ( از نوع پایاپای) تحقق یافته است. نکته مهم این که اتهام معامله محتویات مستهجن هم در مورد خریدار و هم فروشنده این محتویات صادق است. نکته دیگر این که برخلاف تولید، ذخیره و یا نگهداری محتویات مستهجن، انتشار و توزیع و معامله این محتویات به هر قصدی که صورت گرفته باشد تفاوتی نداشته و جرم محقق است.
وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن
محتویات و آثار مبتذل نیز در تبصره ۱ این ماده
«محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می شود که دارای صحنه و صور قبيحه باشد.» اگر چه این تعریف کلی است میتوان برای آن حد و مرزی قرار داد؛ به این صورت که محتویات مستهجن از این تعریف خارج است و محتویاتی که عرف جامعه آنها را زشت نمیداند و بر خلاف عفت و اخلاق عمومی نیست نیز از این تعریف خارج است. پس محتویاتی که از نظرعرف اخلاقی جامعه زشت و زننده باشد مشمول این تعریف قرار می گیرد مانند بوسیدن جنس مخالف( تقبيل)، رقص زنان، نمایش عریان قسمتی از بدن زن (غیر از اندام تناسلی). تبصره ۱ بند ب ماده 3 قانون نحوه ی مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیر مجاز می نمایند نیز تعریف مشابهی از این آثار ارائه داده است: «آثار سمعی و بصری«مبتذل» به آثاری اطلاق می گردد که دارای صحنه ها و صورقبیحه بوده و مضمون مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه گیری کند.» البته به نظر می رسد که تعریف اخیر با تصویب قانون عام موخر جرایم رایانه ای (ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی نسخ شده است.
در صورت نیاز به مشاوره حقوقی می توانید در هر ساعت از شبانه روز با موسسه تهران وکیل تماس حاصل فرمایید. همچنین می توانید به منظور دریافت مشاوره حقوقی رایگان در ساعات غیر اداری از طریق راه های ارتباطی موجود در وب سایت اقدام فرمایید. همچنین می توانید در صورت نیاز نسبت به دریافت مشاوره حقوقی ار طریق واتساپ نیز اقدام فرمایید.
تبصره یک این ماده، ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل را موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازاتهای فوق می داند. البته این بند ابهام دارد که آیا مقصود این بوده که مجرم به حداقل یک مجازات از دو مجازات مقرر محکوم می شود و یا اینکه مقصود این بوده که مجرم به حداقل یکی از این دو مجازات محکوم می شود، به نظر می رسد که تفسیر دوم منطقی تر باشد یعنی مجرم به حداقل جزای نقدی (پنج میلیون ریال) و یا حداقل میزان حبس (نود و یک روز) محکوم می شود.
وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن
با توجه به مفاد تبصره ی ۲ که مقرر می دارد: «هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود مرتکب به یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد»،می توان مجازاتهای مقرر در این ماده برای ارسال داده های مستهجن را به دو دسته تقسیم نمود:
الف – هرگاه محتویات مستهجن به بیشتر از ده نفر ارسال شود مرتکب به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال و یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد (صدر ماده).
ب – هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود مرتکب به یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد (تبصره ۲ ماده).
پرسش ۲۳:
آیا محتویات ارسال شده همگی بایستی مشابه هم باشند مثلا یک فیلم خاص را برای همه ارسال نماید و یا اینکه اگر یک عکس برای یکی، متنی برای دیگری و فیلمی برای شخص دیگری بفرستد باز هم مشمول این تبصره می گردد؟
پاسخ:
با توجه به اطلاق تبصره ۲، تفاوتی از این جهت وجود ندارد و لزومی به مشابهت محتویات ارسالی نیست.
تبصره ۳ این ماده مقرر داشته: «چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه ی خود قرار داده باشد یا به صورت سازمان یافته مرتکب شود چنانچه مفسد في الأرض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن
مقنن در این تبصره دو عامل تشدید مجازات را بیان نموده که عبارتست ای که اولا: مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه ی خود قرار داده باشد یعنی این که شغل مرتکب معامله، توزیع و یا انتشار محتویات مستهجن و مستهجن باشد و ثانیا: به صورت سازمان یافته مرتکب این جرم شود یعنی این که متهمین در قالب یک تشکل و یا سازمان و به صورت هدفمند اقدام به معامله، توزیع و یا انتشار این محتویات مبتذل یا مستهجن نمایند.
قانون گذار از یک طرف در ماده ۷۴۲، تجارت و معامله این محتویات را مطرح نموده و از طرف دیگر در تبصره ی ۳ این ماده عبارت «این عمل را حرفه ی خود قرار داده باشد» را آورده است. در توجیه این مطلب باید گفت، اگر مرتکب یک بار این محتویات را تجارت و یا معامله کند، عمل مذکور مصداق جرم موضوع صدر ماده ۷۴۲ است. اما اگر شخص این عمل را حرفه ی خود قرار داده است به نحوی که شغل او محسوب می شود مشمول تبصره ی ۳ این ماده میشود.
عنصر مادی جرایم مذکور در این ماده عبارتست از انتشار، توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن و همچنین تولید، ذخیره و نگهداری این محتویات به قصد تجارت و یا افساد به وسیله ی سامانه های رایانه ای و یا مخابراتی، با شرایط و اوضاع و احوالی که پیشتر گفته شد. جرم انتشار، توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن مقید به نتیجه بوده و نتیجه آن انتشار، توزیع و یا معامله این محتویات است؛ اما جرم تولید، ذخیره و نگهداری این محتویات مطلق بوده و منوط به تحقق نتیجه ای نیست. عنصر معنوی جرم انتشار، توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن عبارتست از سوءنیت عام مرتکب (علم و عمد وی) در ارتکاب اعمال خلاف قانون؛ و سوءنیت خاص مرتکب عبارتست از ارده وی برای تحقق نتیجه جرم که همان انتشار، توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن است. عنصر معنوی جرم تولید، ذخیره و نگهداری این محتویات عبارتست از سوءنیت عام مرتكب (علم و عمد وی) در ارتکاب اعمال خلاف قانون؛ و به لحاظ مطلق بودن جرم نیازی به سوءنیت خاص نیست .
وکیل انتشار و توزیع و معامله محتویات مبتذل و مستهجن
ممکن است که تصور شود با تصویب مواد ۷۴۲ و ۷۴۳ این قانون، قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می نمایند، نسخ شده است؛ اما باید توجه داشت که فصل جرایم رایانه ای صرفا در مورد محتویات مبتذل و مستهجنی که از طریق سامانه های رایانه ای تولید و ارسال میشوند جرم انگاری کرده حال آنکه قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیر مجاز می نمایند، به صورت عام تر در خصوص این محتویات که از هر طریقی و به هر صورتی تولید و منتشر می شوند جرم انگاری کرده و در مورد آثار سمعی و بصری غیرمجاز نیز جرم انگاری کرده است. بنابراین قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می نمایند، به صورت کلی نسخ نشده و فقط در حدودی که مواد ۷۴۲ و ۷۴۳ قانون تعزیرات جرم انگاری نموده (از جمله ماده ۱۰ قانون نحوه مجازات اشخاصی که…)، نسخ ضمنی شده است. در خصوص ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی نیز همین بحث قابل طرح است .
بدون دیدگاه