تصرف عدوانی ورثه

وقتی که شخصی فوت می کند ورثه ی او مالک اموال و مایملک وی می گردند، گاهاً پیش می آید که عده ای از ورثه اموال موروثی را به صورت عدوانی تصرف ( تصرف عدوانی ورثه )  می کنند، ماترک را تقسیم نمی کنند و بر سر اخذ گواهی انحصار وراثت به اتفاق نظر نمی رسند. در این گونه موارد ممکن است سوالات و ابهامات زیادی برای وراث پیش بیاید که ما در این مقاله سعی کرده ایم پاسخ این سوالات را داده و به نکات کلیدی در خصوص تصرف عدوانی ورثه اشاره کنیم

.

در این برگ تصرف عدوانی ورثه ارائه شده است اگر به اطلاعات بیشتری نیاز دارید مشاوره حقوقی رایگان آنلاین در خدمت شما هستند

دارایی متوفی به صورت مشترک به وراث تعلق می گیرد که این دارایی در برگیرنده ی اموال، بدهی های متوفی و همچنین طلب هایی است که ممکن است متوفی داشته و در زمان حیاتش سررسید آن نرسیده یا به هر دلیلی موفق به وصول آن ها نشده است.

حقوقی که متوفی داشته مانع از این نیست که مایملک وی به ورثه نرسد اما بدهی های وی بایستی ابتدا پرداخت شود تا وراث بتوانند اموال وی را صاحب شده و مالک قطعی آن گردند.

قانون مدنی در ماده ی 869 این چنین بیان می دارد: « حقوق و دیونی که به ترکه ی میت تعلق می گیرد و باید قبل از تقسیم ترکه اداء شود از قرار ذیل است:

1ـ قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است؛

2ـ دیون و واجبات مالی متوفی؛

3ـ وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ی ورثه و زیاده بر آن با اجازه ی آن ها.»

بنابراین پس از اینکه این حقوق و دیون میت پرداخت شد، ورثه می توانند به تقسیم ماترک بین خود مبادرت ورزند.

به طور کلی وراث را میتوان به صورت ناقص جانشین متوفی دانست؛ یعنی به فرض مثال اگر شما از شخصی طلبی داشته اید و وی فوت کرده باشد می توانید در صورت استنکاف و امتناع ورثه از پرداخت بدهی مورثشان، به طرفیت همگی وراث اقامه ی دعوا کنید.

اولین گام در راه تعیین تکلیف اموال متوفی، اخذ گواهی انحصار وراثت است، بدین معنا که مرجع قضایی گواهی کند که ورثه منحصر به آن هایی است که نام آن ها در این گواهی قید شده است تا مراجع، ادارات و سازمان ها و افراد تنها ایشان را به عنوان ورثه و قائم مقام متوفی به رسمیت بشناسند. برای اخذ گواهی انحصار وراثت می بایست نام و مشخصات تمامی وراث را در دادخواست تقدیمی به شورای حل اختلافی که آخرین اقامتگاه متوفی در حوزه آن قرار دارد ذکر شود. بنابراین در این دادخواست باید اسم کسانی را که شک دارید قبل یا بعد از وارث فوت شده اند قید کنید چه هر کدام از وراث سهم خود را به ورثه ی دیگری انتقال داده یا نداده باشد. شورای حل اختلاف با استعلام گرفتن از اداره ثبت احوال و مراجع زیربط تکلیف این موضوع را روشن می کند

.

برخی از افراد با این تصور که یکی از وراث سهم خود را انتقال داده و دیگر جز وراث نیست اسم و مشخصات وی را در دادخواست مذکور نمی آورند در حالی که قانون تصدیق انحصار وراثت چنین افرادی که با علم به این موضوع اینگونه عمل می کنند را کلاهبردار تلقی کرده است.

بر اساس ماده ی 9 قانون تصدیق انحصار وراثت ” هر گاه معلوم شود مستدعی تصدیق با علم به عدم وراثت خود تحصیل تصدیق وراثت نموده یا با علم به وجود وراثی غیر از خود، تحصیل تصدیق بر خلاف حقیقت کرده است کلاهبردار محسوب و علاوه بر ادای خسارت به مجازاتی که مطابق قانون برای این جرم معین شده است محکوم خواهد شد.”

دادگاهی که به دادخواست مطالبه ی سهم الارث و تقسیم ترکه رسیدگی می کند دادگاهی است که آخرین اقامتگاه متوفی در حوزه ی آن دادگاه واقع شده است.

بعضاً اتفاق می افتد که برخی از افراد اعم از ورثه یا غیر ورثه ماترک را تصرف می کنند که در این صورت هر کدام از وراث می توانند نسبت به سهم خود برای مطالبه ی اجرت المثل زمان تصرف شخص متصرف و همچنین خلع ید وی اقامه ی دعوا کنند.

اگر هر کدام از وراث نسبت به استفاده و تصرف مال موروثی توسط شخص متصرف، ناراضی و معترض باشند می تواند با طرح دعوای خلع ید علیه متصرف، رفع تصرف وی را بخواهند. دعوای خلع ید در دادگاه محل وقوع مال غیر منقول و دعوی مطالبه ی اجرت المثل اگر سهم اقامه ی کننده کمتر از بیست میلیون تومان باشد در شورای حل اختلاف مطرح می شود و اگر میزان سهم وی بیش از بیست میلیون تومان باشد در دادگاه عمومی مطرح میگردد.

پرسش : اگر یکی از ورثه خانه ی موروثی را تصرف کرده باشد وراث دیگر چه اقدامی میتوانند بکنند؟

پاسخ: هر کدام از ورثه می توانند با در دست داشتن گواهی انحصار وراثت، دعوی خلع ید علیه ورثه ی متصرف مطرح کند و برای مطالبه ی اجرت المثل ایام تصرف وی نیز با توجه به مبلغ سهم الارث خود در دادگاه صلاحیت دار اقامه ی دعوا کند.

پرسش: آیا بعضی از ورثه حق دارند بیش از سهم ارث خود، در ترکه تصرف کنند؟

پاسخ: خیر هیچ کدام از ورثه این حق را ندارند که بیش از سهم خود از اموال متوفی بردارند؛مگر اینکه به رضایت سایر ورثه باشد. در واقع استفاده از ملک مشترک بدون رضایت تمام افراد جایز نیست

برای دریافت مشاوره حقوقی ملکی توسط وکیل ملکی به صفحه فوق مراجعه نمایید.